11150326ƒ3459313391300'93524269220955218 n

Kartezjusz

1596-1650

Czy możemy coÅ› wiedzieć na pewno? Na pewno, czyli tak, że żaden cieÅ„ wÄ…tpliwoÅ›ci nie może siÄ™ w naszÄ… wiedzÄ™ zakraść? Kartezjusz nie byi pierwszym w dziejach, co siÄ™ nad tÄ… sprawÄ… zastanawiaÅ‚, ale sposób jego odpowiedzi uczyniÅ‚ zeÅ„ wielkiego mistrza filozofii europejskiej, sprawcÄ™ mutacji kulturalnej; jeszcze za jego życia, a tym bardziej potem, od poÅ‚owy' XVII wieku, każdy umysÅ‚ filozofujÄ…cy musiaÅ‚ siebie okreÅ›lać przez umiejscowienie - potakujÄ…ce czy krytyczne, czasem agresywnie krytyczne - w stosunku do Kartezju-sza. Po prostu nie można go byÅ‚o wyminąć, podobnie jak w XIX wieku nie można byÅ‚o wyminąć Kanta. Uchodzi on za tego, który, jak z późniejszej perspektywy siÄ™ zdaje, wprawiÅ‚ w ruch proces, co dojrzaÅ‚ jako OÅ›wiecenie, chociaż od klasycznego OÅ›wiecenia francuskiego różni go tak wiele, że pierwsze wejrzenie prawie żadnego pokrewieÅ„stwa nie ukazuje.

Po co nam jednak ta pewmość? Z pierwszego drukowanego tekstu Kartezjusza można by sÄ…dzić, że wiedza pewna jest potrzebna dla celów' praktycznych; ma sprawić, byÅ›my posiedli wiadzÄ™ nad naturÄ…, dziÄ™ki czemu nasze umiejÄ™tnoÅ›ci medyczne i techniczne bÄ™dÄ… rosnąć; w tym celu zaÅ› trzeba nam naÅ›ladować te na-