201 jpeg

f R. Kriiyimn. M Obttklu. bkarwmia /m©ifcłniin>iiV/Hii Tcono ipoliltnj 7 I. WjnSAiWii 2008 ISBN 978*3-01-14814-0.0 b> WN PWN 2007

ROZDZtAŁ 6 Korzyści skali, niedoskonała konkurencja i handel... 185

Aby czerpać korzyści z integracji, kraje muszą uczestniczyć w handlu międzynarodowym. Osiąganie korzyści skali wymaga koncentracji produkqi w jednym z państw - albo w Kraju, albo w Zagranicy, a przy tym sprzedaż musi być kierowana na oba rynki. Tak więc każdy produkt będzie produkowany tylko w jednym kraju i następnie eksportowany.

Korzyści skali produkcji i przewaga komparatywna

Nasz przykład przemysłu monopolistycznie konkurencyjnego niewiele mówi na lemat struktury handlu, który powstaje dzięki korzyściom skali. Model zakłada, że koszt produkcji jest taki sam w obu państwach oraz że wymiana handlowa nic nic kosztuje. Dzięki tym założeniom wiemy, że na zintegrowanym rynku będzie funkcjonować 10 firm, ale mc możemy powiedzieć, gdzie będą zlokalizowane. Na przykład 4 firmy mogą znajdować się w Kraju, a 6 w Zagranicy, ale możliwe jest także, że wszystkie firmy będą w Zagranicy (albo w Kraju).

Aby powiedzieć coś więcej poza tym, że na rynku starczy miejsca dla 10 firm, musimy wyjść poza analizę równowagi cząstkowej, którą posługiwaliśmy się dotychczas, i określić, jak korzyści skali współgrają z przewagą komparatywną i jak potem wpływają na strukturę handlu.

Załóżmy teraz, że świat, |ak zwykle, składa się z dw^fóch państw - Kraju i Zagranicy. W każdym z państw występują dwa czynniki produkcji: praca i kapitał. Zakładamy. że w Kraju stosunek zasobu kapitału do pracy jest wyższy niż w Zagranicy, co oznacza, że Kraj jest względnie zasobny w kapitał. Wyobraźmy sobie też. że istnieją dwie gałęzie przemysłu, wytwarzające żywność oraz tkaninę, przy czym przemysł tekstylny jest bardziej kapitałochłonny.

Podstawową różnicą między tym modelem a neoklasycznym ujęciem Heckschc-ra-Ohlina (rozdział 4), jot to, że teraz zakładamy, iż przemysł tekstylny nie jest gałęzią doskonale konkurencyjną, produkującą jednorodny produkt. Natomiast założymy, że jest to gałąź monopolistycznie konkurencyjna, w której firmy dostarczają produkty zróżnicowane. W związku z korzyściami skuli żaden z krajów nie jest w stanie produkować wszystkich rodzajów wyrobów z tkaniny; mimo że każdy z krajów mógłby produkować te same rodzaje tkaniny, będą one wytwarzać inne ich rodzaje. Konkurencja monopolistyczna, charakterystyczna dla przemysłu tekstylnego, ma istotne znaczenie dla struktury handlu, co najlepiej widać, jeśli zastanowimy się, co by się stało, gdyby w gałęzi tej nie panowała konkurencja monopolistyczna.

Gdyby przemysł tekstylny nic wytwarzał zróżnicowanych produktów, to z rozdziału 4 wiemy, jak wyglądałaby struktura handlu. Ponieważ Kraj jest względnie bogaty w kapitał, a produkcja tkaniny jest kapitałochłonna. Kraj będzie zawsze produkował względnie więcej tkaniny, a zatem będzie eksportował tkaninę, a importował żywność. Schematycznie przedstawiono to na rysunku 6.6. Długość strzałek odpowiada wartości handlu w każdym z kierunków; rysunek pokazuje, że Kraj będzie eksportował tkaninę o wartości równej jego importowi żywności.