21012012144

350 Mary Douglas'

płciowych, dzieląc tym samym obowiązki według podziału na czynności typowo męskie i żeńskie. W konsekwencji w takich rodzinach kwestia genderowa była głównym czynnikiem decydującym o innych sposobach zachowań i wyborach np. napojów, zabierania głosu, mydła, pasty, szamponu itd. Inne rodziny z kolei pomniejszały i bagatelizowały znaczenie różnic płciowych bez względu na to, czy chodziło o podział obowiązków w domu, czy o podział czegokolwiek. Metoda jest na tyle skuteczna, że mając niewiele informacji na temat rodziny, możemy przewidzieć, jak wygląda cały ich dom i do jakiej grupy archetypalnej się zaliczają. Szybkie spojrzenie na rodzaj trunków w kredensie powinno pozwolić przewidzieć zawartość półki łazienkowej i vice versa. Przed ukończeniem swoich badań Gerald i Valerie Mars znaleźli sposób, dzięki któremu mogli rozpoznawać kulturową przynależność danego gospodarstwa na podstawie reakcji na prośbę umówienia zwykłego spotkania.

KULTURA HIERARCHICZNA KONTRA CALA RESZTA

Spoglądając jeszcze raź na omawiane wcześniej badania, należy zwrócić uwagę na to, że pewne szczegóły dotyczące wzorców konsumpcji były co prawda ściśle związane z miejscem i czasem ich przeprowadzania, jednakże oparte zostały na bardzo uniwersalnych zasadach. JYzecież pytania dotyczące chociażby tego, w jaki sposób dysponuje się własnym czasem, na temat przestrzeni, pracy, ról płciowych, stosunku do władzy i równości mogą być sformułowane w absolutnie każdej części świata. Skoro są już znane i opisane przyczyny oraz reguły powstawania konfliktów pomiędzy różnymi kulturami, to rodzą się dalsze pytania i pojawiają nowe kwestie do wyjaśnienia. Badania Marsów nie uwzględniały np. jakże ważnych wzorców zachowań przyjaciół i krewnych dopuszczonych do udziału w uroczystościach organizowanych przez gospodarzy. Gdybyśmy się jednak nad rym zastanowili, to przypuszczalnie hierarchiści spędzaliby zdecydowanie więcej czasu i mieli więcej kłopotów z przyjaciółmi, których można metaforycznie określić „odziedziczonymi” po rodzicach niż z nowymi przyjaciółmi poznanymi w miejscu pracy. Zauważyć należy, że można by nawet rozpoznawać hierarchistów po ilości przyjaźni utrzymanych z dziećmi przyjaciół rodziców, z którymi wciąż się widują i utrzymują znajomości' Uroczystości pogrzebowe i ślubne mogłyby także wskazywać wyraźne różnice pomiędzy dwoma typami kultur, a mianowicie od hierarchistów oczekiwałoby się, że stosunkowo częściej będą brać udział w uroczystościach pogrzebowych starych przyjaciół rodzi-n^Natomiast indywidualiści będą częściej widziahi na ślubach swoich nowych przyja* dół. Gospodarstwa domowe indywidualistów są zdecydowanie bardziej zależne od swoich migać pracy, stanowią one bowiem źródło zawieranych przyjaźni.^{1 s}

K! Istnienie zróżnicowanych kultur gospodarstw domowych dowodzi, że ró/.ne akty zaku-■Jpowc (np. urządzanie różnych części domu) nie są jakąś zupełnie przypadkową odpowiedzią na określone potrzeby. Jest tutaj stosowany jakiś określony wzorzec. Przy czym to me ta tyczny, sztywny wzór. Teoria kultury przekonuje, że pojawia się on na nowo w posta-Hci wielkiej ilości zupełnie nowych towarów każdego roku, miesiąca, każdego tygodnia* I BBpOWodu opozycji pomiędzy kulturami. Szeroki zestaw rozmaitych dóbr konsumpcji Hwch trzymanych w domu stanowi wizualizację wysiłku włożonego w realizację bardziej |M mniej spójnego światopoglądu na temat tego, jak gospodarstwo domowe powinno być Reorganizowane. Musimy sobie także uświadomić, że dokonywanie zakupów nie jest tytko SŁ1 wyłącznie kobiecą specjalnością ani zadaniem. Właściwym określeniem jest, że ' „zajmujc się zakupami”. Oznacza to, że kobieta prawdopodobnie bierze na siebie tenobo-^.wiązek i rzeczywiście chodzi do sklepów, jednakże wybory, jakich dokonuje, są już czynione w oparciu o to, jakiego rodzaju jest jej małżeństwo i dom. Jeśli chodzi zaś o potwierdzanie integralności i kompleksowego spojrzenia na samego konsumenta, to badania poczyni-Hffpory postęp w tym kierunku, ale jeszcze nie dość duży. Zakupy gospodarstw domowych Kyfilżńe dla’takich dziedzin jak polityka, etyka, rełigia. Dotychczas jednak nie pokazano HR^khpomiędzy organizacją gospodarstw domowych w kategoriach takich jak wiek t pięć ^TSdnćj strony, zaś z drugiej stosunku do środków chemicznych, kary śmierci, partii poli-li niebezpieczeństw wynikających z korzystania z nowoczesnych technologii. Pytanie brzmi: czy hierarchiczne zróżnicowania pomiędzy płciami a pokoleniami zastosowanie poza prywatną przestrzenią domu? Czy rozsądnie jest oczekiwać, że P^Mcithićzna rodzina jest w stanie łatwiej i chętniej niż rodzina indywidualistyczna, zaakceptować nierówności poza obszarem swojego domu? Czy teoria kultury przewiduje ja-[)■■. kąś homogcniczność pomiędzy tym, jak konstruowana jest struktura domowa, a tym, jak reszta otoczenia? My, badacze pracujący nad teorią kultury, jesteśmy w tej kwestii •v podzieleni. Osobiście zajmuję w tej kwestii radykalne stanowisko, co do hónńąNHB Rw|(pfiwóśd, czy ktoś jeszcze w pełni podziela. Postaram się to uprczcntawi^tkl*j^ & konująco,jak tylko potrafię, wykorzystując po prostu porównanie pomiędzy hABj|pjlfr» ^^^^Uthiczną a kulturą indywidualistyczną.

W domach hierarchistów panuje surowy podział obowiązków; mężeryzaa wyfiawoje gfarynności określane mianem „ciężkich”, takich jak stolarka, „awaryjnych”, gdjrdpMlgą lię kłopoty z kanalizacją i trzeba udrożnić rury, oraz w wypadkach zakwafifinww^pjfcjAo Jfcchnicznc”, kiedy to trzeba wymienić przepalone bezpiecznika. Mę rrryraw w fjpBf nacji jest zadowolony, że jego żona wykonuje swoje obowiązki, że me^aaei t że nie posiadają przypisanych im etykietek typu „ciężkie?*,

BKfehi PO prostu myje naczynia, sprząta dom, śdeh łóżka, no f Taka sytuacja odzwierciedla tradycyjny