213 jpeg

r n. Mupmn. m i/pmiuo. uomuniii    icvrm i    r i, nRnu*iw«^uvn

ISBN 979-8341-14814-0. C b> WN PWN 2<H)7

ROZDZIAŁ 6 Korzyści skali, niedoskonała konkurencja i handel... 197

zostanie to dodane do jej dotychczasowego zysku, nawet jeśli cena jest niższa niż na rynku macierzystym, ponieważ negatywne oddziaływanie zmiany ceny na dotychczasową sprzedaż dotknie drugą firmę. Każda firma ma zatem powody, aby ..zaatakować" rynek zagraniczny i sprzedać kilka sztuk swojego produktu po cenie (skorygowanej o koszty transportu) niższej niż na rynku krajowym, ale ciągle powyżej kosztu krańcowego.

Jeśli jednak zdecydują się na to obie firmy, rezultatem będzie pojawienie się handlu międzynarodowego, mimo że początkowo nie było różnicy w cenie dobra na dwóch rynkach i mimo że występują koszty transportu. Jeszcze bardziej osobliwe jest to, że pojawi się dwustronny handel tym samym produktem. Na przykład fabryka cementu w kraju A może wysyłać cement do kraju B, podczas gdy fabryka cementu w kraju B robi coś odwrotnego. laka sytuacja, w której dumping prowadzi do dwustronnego handlu tym samym produktem, nazywamy wzajemnym dumpingiem"¹.

Przypadek ten może wydawać się dziwny i rzeczywiście rzadko w handlu międzynarodowym spotykamy handel identycznymi towarami w obu kierunkach. Jednak efekt w zajemnego dumpingu prawdopodobnie prowadzi także do zwiększenia się wolumenu wymiany dóbr, które nie są identyczne.

Czy tego typu osobliwy i, wydawałoby się, bezcelowy handel jest społecznie pożądany? Odpowiedź nic jest jednoznaczna. |est niewątpliwa marnotrawstwem przewozić ten sam towar albo jego bliskie substytuty tam i z powrotem, jeżeli trzeba ponieść koszty transportu. Zauważmy jednak, żc- pojawienie się wzajemnego dumpingu w naszym przykładzie eliminuje monopol i prowadzi do konkurencji. Zw iększona konkurencja może zrekompensować marnotrawstwo zasobów, do którego dochodzi z powodu kosztów transportu. Wpływ netto tego typu handlu na dobrobyt ekonomiczny kraju jest zatem niepewny.

Teoria zewnętrznych korzyści skali

W modelu konkurencji monopolistycznej zakłada się, że korzyści skali, które prowadzą do pojawienia się handlu międzynarodowego, występują na poziomie pojedynczej firmy. Oznacza to, że im wyższy jesi poziom produkcji firmy, tym niższy jest koszt przeciętny produkcji. Efektem tych korzyści skali jest niedoskonała konkurencja, która z kolei pozwala na takie praktyki, jak dumping.

Jak jednak zauważyliśmy wcześniej, nie wszystkie korzyści skali mają zastosowanie na poziomic pojedynczej firmy. Z różnych powodów zdarza się, że skupienie produkcji danej gałęzi przemysłu w jednym lub kilku miejscach może prowadzić do rcdukc|i kosztów, nawet jeśli pojedyncze firmy pozostaną niewielkie. Kiedy korzyści skali występują na poziomic gałęzi, a nie na poziomic pojedynczej firmy, są nazywane zewnętrznymi korzyściami skali. Analizę zewnętrznych korzyści skali podjął

Zjtwitko w?j)cmncga dumpingu po raz pierwszy opisał James Brandcr, iHtraiuJutny Trade ;n IdemkolCommiuliiief. 'Jouitulof International Ecwnomicś". li (|yxi).l-l-i