370 jpeg

r k isruKimn v. iWMicia. ciranomiir (n/earowtnwmt Korro i pvJir)vi> i i.

ISBN 9T8-K-0I-I4MI4-0. O by WN PWN 200?

Wpływ integracji t. lnu Europejską na gospodarkę Polski 357

drugie, nastąpił przyrost wolumenu handlu o wielkość {5,5, + d_}d ). Zjawisko to. zwiększające poziom dobrobytu, nazywamy efektem kreacji handlu. Przyrost importu o wielkość 5,s. oznacza zastąpienie mniej efektywnych producentów krajowych względnie bardziej efektywnymi producentami z kraju p. Z kolei przyrost importu o Wielkość d_!d_l wynika ze wzrostu popytu na rynku krajowym wskutek obniżki ceny¹ z P do P,.

Można precyzyjnie pokazać zmiany dobrobycowc towarzyszące obu efektom handlu. Zastąpienie importu, wskutek efektu przesunięcia handlu równego s.d,. z kraju w importem z kraju p oznacza utratę dochodów budżetowych z cel równą polu (c + <•). Natomiast spadek cen na rynku krajowym oznacza zmniejszenie ren ty producenta o pole równe a. Renta konsumenta rośnie zaś o pole równe (a + b + c + d). W efekcie zmiana dobrobytowa netto wynosi (u ■+ b + c 4- d) -a - (c + e)

b-e I d. Przesunięcie handlu os,d, zmniejsza dobrobyt o polee. Natomiast kreacja handlu równa (s,s, + </,</,) zwiększa dobrobyt odpowiednio o polad i d. Łączna zmiana poziomu dobrobytu wynikająca z wystąpienia efektu kreacp i przesunięcia handlu (b-e + d) może być dodatnia lub ujemna. Zależy to głównie od poziomu protekcjonizmu w danym sektorze produkcji (/) oraz od cenowej elastyczności po dąży 1 popytu (nachylenie krzywej D_k 1 S_k).

Szacunki kreacji i przesunięcia handlu w procesie integracji europejskiej

Większość analiz skutków handlowych utworzenia 1 rozszerzenia EWG, a potem UF, pokazywała, że zazwyczaj dominował pozytywny efeki kreacji handlu, zwiększający poziom dobrobytu. Jedynie w sektorze rolnym badania wykazywały występowanie wyraźnego efektu przesunięcia handlu, co wiązało się z wysokim poziomem protekcji zewnętrznej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE.

Pionierskimi badaniami w tej dziedzinie są analizy zawarte w pracy pod redakcją Balassy' ukazujące, za pomocą różnych podejść, skutki utworzenia EWG i Europejskiej Strefy Wolnego Handlu (EFTA). Analizowano tam handel krajów członkowskich sv l itach 60. na podstawie międzygałęziowej struktury produkcji. Według szacunków, w większości sektorów efekt kreacji handlu znacznie przewyższał efekt przesunięcia, a całkowite korzyści z racjonalizacji produkcji szacowane były na około 0,5% PKB. Ponadto, jako że w badanym okresie następuje ogólna liberalizacja ceł w ramach GATT (rundy Dillona), w niektórych przypadkach następuje również przyrost (kreacja) handlu zewnętrznego UE.

Również w przypadku zawarcia Układu Europejskiego (w l')¹)! roku), na mocy którego powstała strefa wolnego handlu artykułami nierolniczymi między Polską a UF, dominował efeki kreacji handlu. Przykład szacunków efektu kreacji handlu pokazano w tabeli 9.A.I.

1

Ten drugi efeki jen nazywany niekiedy efektem ekspansji handlu.

¹ Zoh Bela Balista <rcd.). łiuroptan Ekonomie Inlegralion, North-Holland-American El*cvier. Amsterdam 1975,