218 jpeg

<1 *-«*'-* " IV ł

85-0I-H814-0. C b> WN PWN MO?

202 CZĘŚĆ! Teoria wymiany międzynarodowej

Zewnętrzne korzyści skali i struktura handlu

Kiedy występują zewnętrzne korzyści skali, kraj, który produkuje dużo w jakiejś gałęzi przemysłu, zwykle ma - cereris paribus - niskie koszty produkcji w tej gałęzi. Powstaje tutaj oczywiste sprzężenie zwrotne - kraj, który produkuje jakieś dobro tanio, będzie tego dobra produkował dużo. Duże korzyści zewnętrzne wydają się potwierdzać obecną strukturę handlu wewnątrzgalęziowego, jakiekolwiek by były jego prawdziwe przyczyny: kraje, które zaczynają jako liczący się producenci w pewnych gałęziach, pozostają dużymi producentami. Jest tak nawet wtedy, kiedy jakiś inny kra| mógłby potencjalnie produkować tc dobra taniej.

Kwestię tę przedstawiono na rysunku 6.9. Pokazu|e on koszty produkcii zegarków jako funkcję wielkości ich rocznci produkcji. Uwzględniono tu dwa kraje: „Szwajcarię" oraz „Tajlandię". Szwajcarskie przeciętne koszty produkcji obrazuje krzywa óC_v&. a koszty rajskie krzywa /lC_n|. Krzywa D reprezentuje krzywą światowego popytu na zegarki, który może być zaspokojony zarówno przez Szwajcarię, lak i przez Tajlandię.

Cera i koszt zeęarkćw

Rysunek 6.9

Korzyści zewnętrzne i specjalizacja

Krzywa kosztów przeciętnych dla Tajlandii, złC_rtl. leży poniżej krzywej kosztów przeciętnych dla Szwajcarii, <4C„, Wobec tego Tajlandia mogłaby potencjalnie zaspokajać cały światowy popyt taniej ni* Szwajcaria Skoro jednak szwajcarski przemys: stworzono wcześniej, może on sprzc dawać zegarki po cenie J*_|t poniżej kosztu C₀. który ponosiłaby pojedyncza firma w Tajlandii yr momencie rozpoczynania samodzielnej produktu. W związku i tym struktura handlu powstała dzięki przypadkowi historycznemu może się utrzymać, mimo że nowi pruJiicenci mogliby

wytwarzać ten produkt taniej.

Przypuśćmy, że w produkcji zegarków korzyści skali są całkowicie zewnętrzne dla firm, a ponieważ nie występują korzyści skali na poziomie firmy, gałąź wytwarzająca zegarki w każdym kraju składa się z. wielu doskonale konkurencyjnych firm. Konkurencja powoduje zatem, że cena zegarków zrównuje się z kosztem przeciętnym.

Załóżmy, że tajska krzywa kosztów leży poniżej krzywej szwajcarskiej, ponieważ płace w Tajlandii są niższe niż w Szwajcarii. Można by wiec oczekiwać, że Tajlandia będzie jedynym dostawcą na rynek światowy. Niestety, wcale tak być nie musi. Załóżmy, że z powodów historycznych przemysł wytwarzający zegarki powstał najpierw w Szwajcarii. Wtedy początkowa równowaga na światowym rynku zegarków ustali się w punkcie l na rysunku 6.9, przy szwajcarskiej produkcji na poziomie {)