222 223

Przesłuchane dziecka a inne szczególne formy przesłuchania

,    C. Encefalopatię

Encefalopatię są wyrazem zmian organicznych ośrodkowego układu nerwowego, będącego następstwem zatrucia, urazu, procesu zapalnego w przebiegu naczyniowym bądź zwyrodnieniowym mózgu.⁸⁷’ W tego rodzaju zaburzeniach występują: zaburzenia mo-toryczne, sfery emocjonalno-popędowej, obniżony lub niski iloraz inteligencji, trudności adaptacyjne. Ze względu na nieswoistość objawów tej choroby występują tutaj trudności diagnostyczne.^{1 2}

D. Psychozy endogenne

Psychozy endogenne należą do grupy zaburzeń psychicznych o nieustalonej etiologii. Do psychoz endogennych zalicza się schizofrenię, psychozę maniakalno-depresyjną i depresję okresową.³

•    Schizofrenia dziecięca jest trudna do zdiagnozowania, gdyż objawy zbliżone są do niedorozwoju umysłowego, otępienia, schorzeń zapalnych i zwyrodnieniowych mózgu. Wyróżnia się schizofrenię wczesnodziedęcą (3-6 lat), wieku szkolnego (6-10 lat), wieku pokwitania (10-15 lat) i „młodzieżową" (powyżej 15 lat). Niezależnie od wieku charakteryzuje się zubożeniem żyda uczuciowego i zaburzeniami myślenia. Inne objawy to: izolowanie się od rówieśników, zachowania agresywne, zaburzenia mowy prowadzące do muty-zmu.⁴ Rozwój intelektualny ulega zahamowaniu, a powyżej szóstego roku życia pojawiają się omamy i urojenia.⁵

•    Psychoza maniakalno-depresyjna i zespół maniakalny u dzieci występuje rzadko, zwłaszcza przed 10 rokiem życia. Objawami psychozy maniakalno-depresyjnej są: obniżenie lub podwyższenie nastroju, zaburzenia napędu psychoruchowego, zaburzenia emocji (lęk) i rytmów biologicznych.^{6 7 8} Zespół maniakalny u dzied pojawia się w przypadku chorób afektywnych, w zatruciach i uszkodzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego. Takie dzieci cechuje duża aktywność psychoruchowa, pomimo że początkowo dobrze się uczą, mają jednak trudności w skupieniu uwagi oraz w pozostaniu w jednym miejscu przez dłuższy czas. Podejmują się realizacji trudnych i nierealnych zadań, które wydają im się łatwe do wykonania. W wypadku nasilenia choroby występuje u nich wzmożenie nastroju i przyspieszenie procesów myślowych (tzw. gonitwa myśli), które wykluczają możliwość nauki. Rozwinięty w pełni stan maniakalny cechuje porozrywanie związków myślowych i bezładne pobudzenie ruchowe.⁷

E. Zaburzenia psychiczne egzogenne

Egzogenne zaburzenia psychiczne (psychozy egzogenne) powodowane są czynnikami zewnętrznymi. Zalicza się do nich organiczne schorzenia ośrodkowego układu nerwowego — zapalne, nowotworowe, zwyrodnieniowe, schorzenia somatyczne — infekcyjne, metaboliczne, zatrucia i choroby wywołane przez urazy fizyczne.⁸ Objawiać się mogą stanami majaczeniowymi z mniejszym lub większym zamąceniem świadomości, którym towarzyszy pobudzenie ruchowe, lęk, a nawet drżenie mięśni. Ustępują one w przypadku wyleczenia choroby podstawowej. Dłużej utrzymujące się zaburzenia świadczą o powikłaniu choroby podstawowej procesem bezpośrednio atakującym mózg, opony mózgowe czy też nierozpoznanym zapaleniu mózgu.⁹

Podłożem psychoz egzogennych mogą być zatrucia. Przyczynami zatruć u dzieci, zwłaszcza młodszych, jest zażycie przez nie leków źle zabezpieczonych przez dorosłych. W wieku dorastania może dojść do zatrucia w wyniku nieudanego zamachu samobójczego. Często¹⁰ też obecnie spotyka się uzależnienia dzieci, określane jako narkomania,¹¹ toksykomania¹² czy farmakoma-

223

1

Mała encyklopedia medycyny, wyd. IV, 1.1, op. cii., s. 286.

2

A. Bilikiewicz, W. Strzyżewski (red.). Psychiatria..., op. cii., s. 298.

3

Encyklopedyczny słownik psychiatrii, op. cit., s. 458.

4

⁸⁵² Mutyzm—„objaw wyrażający się w zachowaniu przez chorego milczenia przy nie uszko

5

dzonych ośrodkach mózgowych mowy" (w:) Encyklopedyczny słownik psychiatrii, op. cit.,

6

s. 292-293.

7

⁸⁰ Ibidem, s. 494-497.

8

Ibidem, s. 77-80.

9

¹⁵⁵ Ibidem, s. 269-270.

⁵⁸⁶ Ibidem, s. 458.

⁶⁸⁷ A. Bilikiewicz, W. Strzyżewski (red.). Psychiatria..., op. cit., s. 301.

10

Ibidem, s. 301.

11

Narkomania — „przewlekle nadużywanie narkotyków, prowadzące do pełnej zależności" (w:) Encyklopedyczny słownik psychiatrii, op. cit., s. 303.

12

™ Toksykomania — „jest to przymus przyjmowania różnych substanq'i chemicznych przebiegający z uzależnieniem fizycznym i psychicznym" (w:) M. Jarosz, S. Cwynar (red.), Podstawy psychiatrii, Warszawa 1976, s. 163.