234 235

Przesłuchanie dziecka a inne szczególne formy przesłuchania

nie podejrzanego (gdy jest on jedną z konfrontowanych osób) w jego metodzie obrony.¹ Konfrontacja nie jest także wskazana, gdy jedna relacja jest stanowcza, a druga chwiejna, jedna wyczerpująca, a druga zawiera luki.^{2 3} Nie mamy wówczas do czynienia ze sprzecznościami.

Przygotowując się do konfrontacji, przesłuchujący powinien sporządzić plan przesłuchania jak w przypadku przesłuchania standardowego, jednak jak to podkreśla T. Hanausek, winien on być przygotowany „szczególnie starannie".⁹²³

Samo przesłuchanie składa się z etapu czynności wstępnych oraz właściwej konfrontaq'i. Czynności wstępne przeprowadza się osobno dla każdej z konfrontowanych osób. Na tym etapie przesłuchujący sprawdza tożsamość osób, które mają być konfrontowane, poucza o prawie odmowy zeznań, prawie odmowy odpowiedzi na pytania, uprzedza o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Jeżeli przewiduje zarejestrowanie czynności na kasecie magnetofonowej czy wideo, to uprzedza o tym przesłuchiwane osoby. Właściwa konfrontacja rozpoczyna się, gdy obie konfrontowane osoby znajdą się w tym samym pomieszczeniu. Wówczas przesłuchujący zapytuje kolejno osoby, czy się znają, gdy otrzyma odpowiedź twierdzącą, pyta je, kim są dla siebie. Następnie przesłuchujący zadaje pytanie dotyczące okoliczności przedstawionych sprzecznie. Jako pierwsza odpowiada osoba, która, zdaniem przesłuchującego, udzieliła informaq'i bardziej wiarygodnych. Udzielona przez nią odpowiedź powinna być obszerna i nieprzerywana przez nikogo. W porównaniu z przesłuchaniem standardowym odpowiada ona etapowi zeznania spontanicznego. Następnie odpowiada druga z konfrontowanych osób. W dalszej kolejności następuje etap pytań szczegółowych. Ostatnie pytanie dotyczy przyczyn powstania sprzeczności. Zasadą prawidłowo przeprowadzonej konfrontacji jest, że konfrontowane osoby nie mogą zwracać się do siebie bezpośrednio, lecz tylko za pośrednictwem przesłuchującego.⁴

H. Kempisty zaproponował przeprowadzenie konfrontacji na rozprawie „w ten sposób, że powtórnie wzywa się te osoby na salę rozpraw i ponownie — ustawiwszy je uprzednio twarzami do siebie — przesłuchuje się każdą z tych osób w obecności drugiej co do tych okoliczności, o których zeznały one sprzecznie".⁵ Wydaje się, że autor ten zbyt dosłownie potraktował „stawienie do oczu", nie wspomniał jednak, jaka mogłaby być rola stron w przeprowadzeniu tej czynności.

Konfrontować ze sobą można świadków oraz podejrzanych czy oskarżonych. Jeżeli chodzi o możliwość konfrontowania dziecka, to konfrontacja jest możliwa, ale tylko w wypadku konfrontacji z dzieckiem w zbliżonym wieku, o zbliżonym rozwoju fizycznym i umysłowym. Nie powinno się konfrontować dzieci z osobami dorosłymi, które zawsze są dla dzieci autorytetem i zachodzi groźba wywarcia sugestii. Nie powinny być konfrontowane także dzieci młodsze ze starszymi, u których wyższy stopień rozwoju pozwala na doskonalsze spostrzeganie, zapamiętywanie i relacjonowanie.

Ze zrozumiałych względów każda konfrontacja jest niedopuszczalna ze świadkiem incognito (art. 172 k.p.k. in fine).

5. Przesłuchanie w celu odtworzenia wyglądu osoby lub rzeczy

Ta szczególna forma przesłuchania ma w celu odtworzenie wyglądu osoby lub rzeczy. Krótko mówiąc, w przypadku osoby będzie uzyskanie jej rysopisu, a następnie jej wizerunku. Już w starożytności znane były listy gończe z podanym rysopisem sprawcy. Jednakże dopiero pod koniec XIX wieku problematykę rysopisu uporządkował we Francji Alfons Bertillon w opracowaniu Opis przestępcy 10 słowach. W oparciu o zawarte tam słownictwo było możliwe stworzenie tzw. portrait pańć — portretu mówionego, opisowego.⁶

235

1

^m Ibidem.

2

M. Kulicki, Kryminalistyka..., op. cit., s. 154.

3

^m T. Hanausek, Kryminalistyczna taktyka..., op. cit., s. 505.

4

Ibidem, s. 506.

5

H. Kempisty, Metodyka pracy sędziego w sprawach karnych, wyd. III poprawione i uzupełnione, Warszawa 1986, s. 144.

6

™ ). Thorwald, Stulecie deleklyiuów, wyd. II, Kraków 1992, s. 39.