28

28 Ocena funkcjonowania dziecka i zasady prowadzenia zajęć wczesnego wspomagania rozwoju

poczucie bezpieczeństwa niezbędne do podjęcia spontanicznej aktywności w nieznanym mu pomieszczeniu).

T.W.Linder wyróżnia w sesji zabawy 6 faz. Poniżej podaję ich opis:

Faza I — nieustrukturalizowana facylitacja.

Podczas tej fazy dziecko może wybierać dowolne zabawki spośród tych, które znajdują się w pomieszczeniu i bawić się w to, co chce i jak chce. Facylitator zabawy wspiera dziecko, odzwierciedla jego zachowania lub wokalizacje, angażuje się w konwersację z nim i nawiązuje proste interakcje zabawowe (używając najpierw takich samych przedmiotów jak dziecko, a potem włączając się w jego zabawę -może to być np. zabawa równoległa lub kooperacyjna). Jego czynności powinny być dostosowane do poziomu rozwoju dziecka i preferowanego przez nie stylu interakcji. Gdy jest to możliwe, facylitator poprzez modelowanie umiejętności z wyższego poziomu stara się „podnieść” poziom spontanicznej zabawy dziecka. Dziecko podczas tej fazy może swobodnie poruszać się po całym pomieszczeniu i uzależniać czas pobytu w poszczególnych kącikach od swoich zainteresowań (niektóre kąciki może w ogóle pominąć). W czasie tej wędrówki facylitator obserwuje język ciała dziecka i stosowane przez nie sposoby porozumiewania się.

Oprócz zainteresowań dziecka, jego zdolności do koncentracji uwagi i reakcji na trudności i przeszkody podczas pierwszej fazy możemy także zaobserwować jego styl uczenia się i typowe wzorce interakcji. Odnotować należy również wszystkie czynności zabawowe spontanicznie inicjowane przez dziecko oraz te, które wykonuje dopiero po pokazie dorosłego. Jednak uczenie go nowych umiejętności powinno być w tej fazie ograniczone do minimum. Nie wskazana jest także dyrektywność facylitatora (z wyjątkiem tych przypadków, w których dziecko nie wykazuje żadnej spontanicznej aktywności lub wymaga stałej asysty dorosłego).

Faza II — ustrukturalizowana facylitacja.

Następna faza sesji jest już bardziej ustrukturalizowana. W trakcie niej dziecko jest „wciągane” w różnorodne aktywności poznawcze i językowe, których wystąpienia nie zaobserwowano na początku sesji (np. jest nakłaniane do pominiętych w pierwszej fazie zabaw konstrukcyjnych lub manipulacyjnych). Facylitator jest teraz bardziej dyrektywny i częściej niż poprzednio poleca mu wykonanie czegoś lub zadaje różne pytania. Czas trwania drugiej fazy uzależniony jest od wieku dziecka i jego zdolności do koncentracji uwagi.

Faza III - interakcja dziecko - dziecko.

W trakcie tej fazy dziecko może kontynuować nieustrukturalizowane zajęcia, ale w tym samym czasie do sali zapraszamy jego rówieśnika (albo trochę starsze dziecko). Facylitator ułatwia dzieciom nawiązanie kontaktu i podsuwa im różne zabawki. Poziom rozwoju dwójki dzieci powinien być zbliżony, ułatwi im to nawiązanie interakcji zabawowej. Czas obserwowania tej interakcji może być zróżnicowany.