2

W dotychczasowym rozwoju pedagogiki społecznej można wyróżnić pięć zasadniczych okresów, w których kształtowała się m in.: myśl metodologiczna tej dyscypliny:

1. Okres, w którym podejmowano przede wszystkim praktyczną działalność wychowawczą bez głębszej refleksji naukowej.

Okres ten otwiera m.in. działalność Johana H. Pestalozziego (1746-1827 uczestnika Wielkiej Rewolucji Francuskiej), zapoczątkował on idee oświaty ludu, pojmowaną jako podniesienie moralne i ekonomiczne środowiska wiejskiego przez budzenie i uruchamianie sił istniejących w tym środowisku, idee tę odnajdujemy w jego powieści „Leonard i Gertruda”. Stworzył on model wychowania rodzinno-opiekuńczego. Pestochozzi prowadził dwa sierocińce w Neuhof i Staus. Sierocińce te stanowiły rozszerzenie własnej rodziny Pestalozziego (żona i synek) na oddane mu pod opiekę dzieci; dążono do wytworzenia w tej gromadzie uczuć rodzinnych i postaw charakteryzujących rodzinę chłopską lub rzemieślniczą w toku uczenia słę zabaw, pracy produkcyjnej na roli orar w warsztatach rzemieślniczych.

Kolejnym prekursorem pedagogiki społecznej tego okresu był Robert Owen- obserwator pioletaryzacji miast angielskich (1771-1858) niezwykle aktywny brytyjski działacz robotniczy. W osadzie swej wielkiej fabryki przędzalniczej- New Lenark w Szkocji dążył do poprawienia doli robotników. Stworzył trzony życia robotniczego i szeroko zakrojonej pracy kulturowej. Zbudował szpital dla robotników, mieszkania z ogródkami przydomowymi dla rodzin robotniczych, stworzył tzw. „Nową Instytucję" składającą się z: dziecińca (pierwsze w Europie żłobki i przedszkola) szkoły elementarnej (dzieci poniżej 10 r.ż.) szkoły dokształcającej dla młodzieży, terenu zabaw dla dzieci, swoistego klubu dla robotników i dorosłych członków ich rodzin- biblioteka, czytelnia, sala