spo�1

Geneza i rozwój pedagogiki społecznej w. Europie-i Ameryce w XIX i XX w.

Termin pedagogika społeczna wprowadził po raz pierwszy Adolf Diesterweg w rozprawie pt.” Przewodnik do kształcenia nauczycieli niemieckich” w 1834 roku. Pisał on o nierównym dostępie do edukacji co jest związane z warunkami ekonomicznymi. Wg niego nauczyciel powinien spełniać rolę opiekuna i pracownika socjalnego. Warunki środowiska wpływają bezpośrednio na aspiracje edukacyjne dziecka. Podnosił .konieczność połączenia szkoły - rodziny - środowiska rodzinnegod Chciał on przygotować nauczyciela do złożonych zadań pomocy dziecku, co uważał za równie ważne co przygotowanie do nauczania poszczególnych przedmiotów- czy do zadań ogólnowychowawczych w szkole. Pedagogika społeczna pod wpływem rozwoju społecznego i pod wpływem rozwoju kultury zaczęła kształtować nowe trendy polityki wychowawczej, głównie poza szkołą, w środowisku' życia ucznia. Interesowała się funkcjonowaniem instytucji kulturalnych, wychowawczych, socjalnych, jako instytucji wspomagających i rozszerzających procesy celowego wychowania.

Paul Barth i Paul Natorp na drodze spekulacji filozoficznej usiłowali zbudować system pedagogiki społecznej.

Wg Bartka (1852— -1922 ) motorem rozwoju społeczeństwa i człowieka jest idea. Stanowi ona siię Sączącą jednostki w organizm społeczny i kierują jego rozwojem.

Wg Natorpa ( 1854 - 1924 ) ostatecznym zadaniem wychowania jest idealna wspólnota"stanowiąca wewnętrzny, moralny obowiązek jednostek.

Wg nich ważne iest kształcenie i edukacja poszczególnych jednostek społeczeństwa. Ważna jest rodzina. Gdy rodzina naturalna nie może opiekować się dzieckiem konieczna jest rodzina zastępcza. Dalszy rozwój pedagogiki społecznej wyznaczały dokonujące sie przeobrażenia społeczne, które sprawiały, że proces celowego wychowania realizowano nie tylko w instytucjach rodziny i szkoły. Wyrastała sieć bibliotek, czytelni, świetlic, klubów, schronisk, które w sposób istotny dopełniały wpływy wychowawcze domu i szkoły.

Paul Bergemann ( 1862 - 1946 ) pedagogice filozoficznej przeciwstawiał koncepcję empiryczna zalecając wywód norm wychowawczych na „podstawie doświadczalnej”. Społeczeństwo traktuje on jako organizm ukształtowany na wzór organizmów biologicznych, sprzężony z rozwojem całej przyrody.

Wg niego człowiek dany jest jako istota społeczna. Uważał, że pedagogika indywidualna, koncentrującą swoje zainteresowania na jednostce me może wiec pretendować do roli nauki o wychowaniu? iPedagogiką może być tylko społeczna.

Przywiązuje on wielką wagę do procesów' wychowania poza szkołą , w środowisku życia dziecka. Postuluje rozciągniecie publicznej ( społecznej ) kontroii nad funkcjonowaniem rodziny jako środowiska wychowawczego.

Wyrazem wzrastającego w tym okresie znaczenia socjalnej problematyki wychowania może być uchwała Kongresu Pracowników Opiekuńczych (Nowy Jork 1893 ) w sprawie powołania specjalnych uczelni kształtujących systematycznie, pracowników socjalnych.

Aktywną działaczką społeczną była takcie Mary Richmond ( 186 i - 1922). Uważała , że punktem wyjścia dla poczynań opiekuńczych powinno-być rozpoznanie środowiskowych przyczyn ludzkich kłopotów i wykolejeń. Owo rozpoznanie nazwała ona diagnozą społeczni. Wypracowała ona narzędzie takiej diagnozy jakim jesĄwywiad środowiskowy. Dokonała ona przewrotu w opiece publicznej, który określany bywa jako „unaukowienie dobroczynności”, powodując jej przekształcenie w służbę społeczną,-realizowaną przez fachowo do tego przygotowany personel.

Geneza i rozwój pedagogiki społecznej w Polsce.

Zainteresowanie problemami środowiska wychowawczego pojawiło się na przełomie XIX i XX wieku. Rozwój sieci kół samokształcenia i różnych inicjatyw oświatowych, kompensujących brak narodowego systeznu oświaty i wychowania pobudzał do refleksji na tematy .wychowawcze i do poszukiwań nowych, pionierskich rozwiązań.

Bolesław Prus — inicjator kolonii letnich., czytelni dla dzieci, młodzieży i dorosłych, cykli wydawnictw popularnych Przedmiotem studiów teoretycznych B. Prusa był związek oświaty z rozwojem społecznym. Analizował problemy wychowania « oświaty w rozprawach poświęconych rozwojowi naszego społeczeństwa (nu. ., Jak wygląda nasz rozwój społeczn*.-'’ k-A2r).