345 jpeg

BN -j-TK-KMII-I JX14-0. • t>> WN PWN 2007

332 CZĘŚĆ II Polityka handlowa

Główną .zapadką" w systemie |cst mechanizm wiązania ceł. Kiedy jakaś stawka celna zostaje .związana", kraj zobowiązuje się nic zwiększać tej stawki w przyszłości. Obecnie ..związane" są prawic wszystkie stawki celne w krajach rozwiniętych i około trzy czwarte stawek w krajach rozwijających się. W ustalaniu stawek związanych pozostawiono nieco swobody: kraj może podnieść stawkę cła. jeśli uzyska na to zgodę innych krajów, co często oznacza konieczność przyznania rekompensaty w postaci obniżenia innych stawek. W praktyce wiązanie stawek celnych było i jest metodą bardzo skuteczną, a przypadków podnoszenia tak ustalonych stawek przez ostatnie pół wieku było niewiele.

Poza wiązaniem stawek celnych system GATT-WTO na ogół stara się zapobiegać używaniu środków pozataryfowych w handlu międzynarodowym. Nic zezwala 'ię na subsydia eksportowe z jednym bardzo znacznym wyjątkiem: wraz z powstaniem GATT Stany Zjednoczone nalegały na pozostawienie Itirtki dla subsydiowania eks-portu artykułów rolnych, co od tego czasu często wykorzystuje Unia Europejska.

Jak wskazywaliśmy wcześniej w tym rozdziale, w Stanach Zjednoczonych więk szość rzeczywistych kosztów protekcji wynika ze stosowania kwot importowych. System GATT-WTO dopuszcza stosowanie już. istniejących kwoi importowych, lecz wciąż podejmuje się wiele wysiłku, często z dobrym skutkiem, aby takie kwoty usuwać i zastępować je cłami. Wprowadzanie nowych kwot importowych jest na ogól zabronione z wyjątkiem tymczasowych środków wymierzonych przeciwko .zakłóceniom rynku". Jest to pojęcie w zasadzie nie zdefiniowane, najczęściej interpretowane |ako nagły wzrost importu, zagrażający wyparciem z rynku jakiejś krajowej gałęzi przemysłu.

Dźwignia stosowana do osiągania postępów w liberalizacji, nazywana rundą handlową, to proces, w trakcie którego grupa przedstawicieli krajów spotyka się i negocjuje zakres redukcji cel oraz stosowania innych środków liberalizujących handel. Od 1947 roku odbyło się osiem rund negocjacji handlowych. W trakcie ostatniej z nich. Rundy Urugwajskiej, zakończonej w 1994 roku. utworzono WTO. W 2001 roku. w czasie spotkania w Zatoce Perskiej, w mieście Doha, została zainaugurowana runda dziewiąta, która trwała nadal w 2005 roku. kiedy [oryginalne] wydanie tej książki oddawano do druku. Słaby postęp negocjacji w tej rundzie był spowodowany głównie przez znaczne rozbieżności stanowisk krajów rozwiniętych i rozwijających się w kwestii ochrony produktów rolnych.

Pierwsze pięć rund GATT polegało na „równoległych" negocjacjach dwustronnych. w trakcie których każdy z krajów prowadzi odrębne negocjacje z różnymi krajami jednocześnie Na przykład gdyby Niemcy zaproponowały obniżenie ceł. na którym miały skorzystać zarówno Francja, jak i Włochy, mogłyby żądać wzajemnych ustępstw od obu tych krajów. Do znacznej redukcji ceł przyczynia się możliwość zawierania znacznie szerszych umów, a także ożywienie, jakie zapanowało od czasu II wojny światowej w całej światowej gospodarce.

Szóste wielostronne porozumienie handlowe, znane jako Runda Kennedyego, zostało zakończone w 1967 roku. Porozumienie to uwzględniało ogólną obniżkę ceł o 50% przez najważniejsze kraje uprzemysłowione z. wyjątkiem konkretnych wybranych gałęzi, w odniesieniu do których stawki ccł pozostawiono bez zmian.