412 jpeg

P R. Krugmm M Obsttśld. fitanumio /werfrymirwfr/iw Teorio ipv)ihta 7' i.WwuwiW ISBN V78-łC3-0l-M8l4-0i. O b> WN PWN 2007

400 CZĘŚĆ 11 Polityka handlowa

Argumentacja ekonomiczna na rzecz wprowadzenia norm dotyczących warunków pracy jest w istocie bardzo podobna do tej dotyczącej wprowadzenia płacy minimalnej na krajowym rynku pracy. Chociaż według teorii ekonomii wprowadzenie płacy minimalnej prowadzi do zmniejszenia liczby miejsc pracy, szczególnie dla osób o niskich kwalifikacjach, niektórzy ekonomiści (ale oczywiście nic wszyscy!) twierdzą, że skala tego zjawiska jest niewielka, a efekt poprawy dobrobytu robotników, którzy pozostają zatrudnieni, przeważa nad skutkami negatywnymi.

Wprowadzeniu norm warunków pracy w porozumieniach handlowych zdecydowanie przeciwstawia się większość krajów rozwijających się. Uważają one. że normy te zostaną wykorzystane jako narzędzia polityki protekcjonistycznej. Politycy w krajach rozwiniętych mogą postawić takie wymagania, których kraje rozwijające się nie będą w stanie spełnić, a tym samym ich produkty zostaną wyparte ze światowego rynku. Szczególne obawy - które były jedną z przyczyn fiaska konferencji w Seattle - dotyczą tego, że normy warunków pracy zostaną wykorzystane jako instrument prawny do walki z konkurencją ze strony krajów rozwijających się w |iodohny sposób jak procedury antydumpingowe.

Problemy ochrony środowiska i kultury

Protesty przeciwko globalizacji obejmują o wiele więcc| niż warunki pracy. Wielu krytyków globalizacji utrzymuje, że jest ona niekorzystna dla środowiska naturalnego. Jest oczywiście prawdą, że w gałęziach eksportowych w krajach rozwijających się standardy ochrony środowiska są znacznie niższe niż w krajach rozwiniętych. Jest rów nież prawdą, że w wiciu przypadkach produkowanie dóbr na rynki krajów rozwiniętych doprowadziło i nadai prowadzi do niszczenia środowiska. Znamiennym przykładem jest masowe wycinanie lasów Azji Południowo-Wschodniej w celu dostarczania surowców do wytwarzania produktów z drewna na eksport na rynki Japonii i innych krajów rozwiniętych.

Mamy jednak także przykłady niszczenia środowiska naturalnego w imię polityki skierowanej „do wewnątrz” prowadzonej przez kraje niechętne integracji z go-spodarką światową. Godnym uwagi przykładem tego jest niszczenie tropikalnych lasów Amazonii, co było w części wynikiem wewnętrznej polityki subsydiowania rozwoju w głębi Brazylii. Polityka ta nie miała nic w spólnego z eksportem i w istocie zaczęto ją wprowadzać wtedy, kiedy Brazylia dążyła do samowystarczalnego rozwoju. bez integracji z gospodarką światową.

Podobnie jak w przypadku standardów pracy toczy się debata nad tym, czy porozumienia handlowe powinny również zawierać klauzule o ochronie środowiska. Zwolennicy takiego rozwiązania utrzymują, że może to doprowadzić do choćby niewielkiej poprawy jakości środowiska, co będzie korzystne dla wszystkich zainteresowanych. Oponenci z kolei argumentują, że włączenie standardów dotyczących środowiska cło porozumień handlowych spowoduje zamknięcie sektorów eksportowych w krajach biednych, których nic stać na przestrzeganie zachodnich norm w tej