186 jpeg

R Kiuptwn. M Obtffctd. Klnwunu f*węifrvn«rorf'.»ni Teorio i ptdmia T J. Warszawa »IHW JN W8-H5-0I-I48I4-0. O by WN PWN 2007

170 CZEŚĆ I Teoria wymiany międzynarodowej

przychodów skali w handlu międzynarodowym, musimy poświęcić nieco uwagi ekonomice konkurencji niedoskonałej.

Teoria niedoskonałej konkurencji

Na rynku doskonale konkurencyjnym, na którym obecnych jest wielu kupujących i sprzedających, a żaden z nich nie ma znacznego udziału w rynku, firmy są teno-bionatm. Oznacza to. że sprzedający dobra są przekonani, iż mogą sprzedać dowolnie dużo towaru po cenie rynkowej, a i tak nic wpłynie to w żaden sposób na jego cenę. Na przykład rolnik produkujący pszenicę może jej sprzedać tyle, ile chce, nic zastanawiając się nad tym, czy z powodu sprzedania większej ilości nic zaniży ceny rynkowej. Rolnik nie musi sobie tym zaprzątać głowy, ponieważ indywidualny producent pszenicy dostarcza na światowe rynki tylko bardzo niewielką jej część.

Kiedy jednak tylko kilka firm produkuje |akicś dobro, sprawy wyglądają inaczej. Prawdopodobnie najbardziej dobitnym przykładem jest gigantyczny producent samolotów, Boeing, który podzielił rynek dużych samolotów odrzutowych tylko z jednym rywalem, europejską firmą Airbus. Boeing zdaje sobie sprawę z tego, ż.c jeśli wyprodukuje więcej samolotów, to będzie to miało istotny wpływ na całkowitą podaż samolotów na świecie i w związku z tym cena samolotów znacznie się obniży. Mówiąc inaczej, Boeing wie, że jeżeli chce sprzedać więcej samolotów, musi obniżyć ich cenę. W niedoskonałej konkurencji firmy zdają sobie sprawę z tego, że mogą wpływać na cenę swoich produktów i że mogą sprzedać więcej tylko wtedy, kiedy obniżą ceny. Niedoskonała konkurencja charakteryzuje zarówno gałęzie przemysłu, w których występuje tylko kilku znaczących producentów, jak i te. w których produkt każdego z producentów konsumenci postrzegają jako znacznie różniący się od produktów innych firm. W takiej gałęzi każde przedsiębiorstwo uważa się za cenotwórcę, a nic za ccnobiorcę.

Musimy zatem wprowadzić dodatkowe pojęcia, aby móc opisać sposób ustalania cen i ilości w sytuacji, kiedy firmy nic są ccnobiorcami. Najprostszą formą niedoskonałe! konkurencji jest tzw. czysty monopol, czyli rynek, na którym jedna firma nic konkuruje z innymi: pojęcia, które tutaj poznamy, pozwolą nam na analizę bardziej skomplikowanych struktur rynku.

Monopol: krótka powtórka

Rysunek 6.1 pokazuje analizę pojedynczej firmy monopolistycznej. Firma ta ma do czynienia z ujemnie nachyloną krzywą popytu, oznaczoną na rysunku jako D. Ujemne nachylenie krzywej D wskazuje, że firma może sprzedać większą ilość swoich produktów tylko wtedy, kiedy Cena dobra spadnie. Jak zapewne pamiętacie z podstawowego kursu mikroekonomii, krzywa przychodu (utargu) krańcowego (MR) jest wyprowadzona z krzywej popytu. Przychód krańcow y to dodatkowy, czyli krańcowy, przychód, który firma uzyskuje przez sprzedaż dodatkowej jednostki