5

KSEŃ OBIOT YKI

Ksenobiotyk to nienaturalny składnik organizmu ludzkiego, który dostał się do niego przez przypadek. Organizm dąży do jego pozbycia się. Ksenobiotyki są to elementy środowiska naturalnego, które nie są przetwarzane w organizmie np. celuloza. Pewne ksenobiotyki pojawiły się w środowisku w wynikli jego degradacji. Duża gatpa ksenobiotyków zostaje wprowadzona do organizmu w wyniku bezgranicznej głupoty ludzkiej! cała długa historia o kopciuchach;):P

Rozmieszczenie ksenobiotyków w organizmie:

ksenobiotyki rozpuszczalne w wodzie-^ mało szkodliwe, bo są to substancje drobnocząsteczkowe, rozpuszczalne w osoczu, wydalane przez nerki, ksenobiotyki nierozpuszczalne w wodzie^-^ nie są wydalane przez nerki, odkładają się w tkance tłuszczowej, bo sąlipofilne.

Efekty działania ksenobiotyków:

inhibitory enzymów

właściwości kancerogenne, mutagenne

blokują kanały jonowe-^ uniemożliwiają przemieszczanie jonów przez błony biologiczne

hamują fosforylację oksydacyjną burzą równowagę kwasowo-zasadową wywołują odczyny alergiczne

hamują transport elektronów w-łańcuchu oddechowym.

Efekty działania ksenobiotyków w niektórych przypadkach są błyskawiczne.    w

większości przypadków ich działanie jest powolne np.: zmiany zwyrodnieniowe, zmiany martwicze.

Jak organizm radzi sobie z ksenobiotykami?

Detoksykacja ksenobiotyków zmierza do biotransformacji ksenobiotyków, na zasadzie: przemiany bardzo toksycznej formy ksenobiotyków do formy mniej toksycznej, zwiększenia hydrofilności ksenobiotyków, by można było je wydalić.

Detoksykacja ksenobiotyków drogą pokarmową zachodzi głównie w wątrobie oraz w ścianie jelita.

Detoksykacja ksenobiotyków dostających się do organizmu drogą wziewną zachodzi w tkance płucnej.

W niektórych przypadkach biotransformacja prowadzi do przemiany mniej szkodliwego ksenobiotyki! do formy bardziej szkodliwej (np.: prolek staje się lekiem).

Biotransformacja:

> faza I wprowadzenie do ksenobiotyków grupy hydroksylowej lub epoksydowej; grupa hydroksylowa- zmniejsza toksyczność, zwiększa hydrofilność, tworzy dodatkową grupę reaktywną

hydroksylacja ksenobiotyków: monooksydazy to enzymy, które wbudowują do ksenobiotyków (i nie tylko) 1 atom tlenu między węgiel a wodór. Zawierają grupę -CH na -COH. Drugi atom tlenu jest redukowany przez NADP+H7 do H2O.

1