70 (8)

70 Zasady ustroju Rzeczypospolitej

3)    oparcia treści stosunków między państwem a kościołami i innymi związkami

wyznaniowymi na zasadach poszanowania ich autonomii, wzajemnej niezalez- l^,;,i ności każdego w swoim zakresie oraz współdziałania dla dobra człowieka i do- ^/;|s bra wspólnego,    l^K'^v

4)    oparcia formy określenia stosunków między państwem a kościołami i związkami lyc

wyznaniowymi na ustawach uchwalonych na podstawie umów zawartych przez I"¹' Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami, a gdy chodzi o stosunki państwa i Kościoła katolickiego - na umowie (konkordacie) zawartej ze Stolicą _|hk Apostolską oraz na ustawach.    _w|

|CSl

VI. Zasada podziału władz    ^m‘

58. Jest to jedna z najstarszych zasad, towarzysząca rozwojowi myśli ustrojowej ^sn'' już od czasów Arystotelesa. Rozwinięta w XVII i XVIII wieku przez Johna Locke’a ^slil1 i Charles'a Montesquieu znalazła miejsce niemal we wszystkich demokratycznych    ‘ ^/c

konstytucjach współczesnego świata. Jej zarys znalazł się już w Konstytucji 3 maja.    Powymieniała ją Konstytucja marcowa, powróci! do niej po blisko sześćdziesięciu la-    ‘7

tach art. 1 Małej Konstytucji z 1992 roku. a art. 10 ust. 1 konstytucji z 1997 roku    ^1,111

wskazuje, iż .,[...] ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze    ^s;l

władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej”.    * ¹

Zasada podziału władz powstawała w czasach nowożytnych jako przcciwień-    ¹ St

stwo zasady absolutyzmu monarszego, zakładającej skupienie całej władzy w rękach ^{n;l 1} jednego podmiotu. W tym sensie zasada podziału władz powinna być widziana jako jedna z gwarancji demokratyzmu systemu ustrojowego. Nic było też dziełem przy- "^r8 padku negowanie tej zasady w tak zwanej doktrynie socjalistycznej.    ^/l'

O podziale władzy czy władz (terminologia w tym zakresie jest chwiejna) można ^,,/li mówić, mając na względzie znaczenie przedmiotowe i podmiotowe tego pojęcia. -Vl W sensie przedmiotowym (funkcjonalnym) podział władz oznacza wydzielenie pew- ⁿ.vc nych rodzajowo odmiennych kierunków (sfer) działania państwa, takich jak stano- 'P^r: wienie prawa, wykonywanie prawa, sądzenie. Tego typu podejście (choć oparte na ^{1 z}) innej klasyfikacji przedmiotowej) można było odnaleźć już u Arystotelesa. Zasługą "T Locke'a i Monteskiusza było natomiast powiązanie przedmiotowego i podmiotowego P^ro rozumienia podziału władz, to znaczy postawienie tezy, w myśl której każdej z trzech ^<,!8-wyodrębnionych dziedzin działania państwa powinny odpowiadać trzy oddzielone od -^Sai siebie grupy organów państwowych (podział władz w znaczeniu podmiotowym, or-ganizacyjnym). Zasada podziału władz wymaga zatem odrębnego istnienia organów ^11,4:1 władzy ustawodawczej, organów władzy wykonawczej i organów władzy sądowniczej. powołanych do wykonywania swojego odcinka władzy państwowej.    ¹ '¹

Drugim klasycznym elementem zasady podziału władzy jest tak zwan> system *'^on hamulców i równowagi lub też system wzajemnego hamowania się i równoważenia * władz. Nie wystarczy dokonać podziału przedmiotowego j przyporządkować tak ^s*^,n wyodrębnionym władzom określone podmiotowo grupy organów państwowych Kon- ^szai struowanie systemu organów państwowych polega przede wszvstk:m "... k >nstruowa- ¹ •^s‘ł<

dzii