68 (8)

68 Zasady ustroju Rzeczypnyp

b) metod i zasad organizacyjnych partii - zakazane jest istnienie partu p<> :\cz- p nyeh, których program lub działalność:    _S;>

-    zakłada lub dopuszcza stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu R.

na politykę państwa,    ust

-    przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Organizacja, której charakterystyka odpowiada choćby jednej ze wskazanych    m

cech. nic może zostać uznana za partię polityczną (nie może zostać wpisana do ewi-    / ₍₎

dencji), a jeżeli występowanie takich cech zostanie stwierdzone w odniesieniu do już    u li

istniejącej partii politycznej, może dojść do uznania, że jej cele lub działalność są    w.s.

sprzeczne z konstytucją, co powoduje likwidację partii (art. 45-48 upp). Orzeczenie    wł;

w tym przedmiocie może wydać tylko Trybunał Konstytucyjny (zoli. pkt 359-360).    / |

B. Zasada społeczeństwa obywatelskiego wymaga też, by obok systemu partii i w politycznych mogły działać różnego rodzaju inne organizacje zrzeszające obywateli.    <lxi;

Są one tworzone dla realizacji najróżniejszych interesów i dążeń obywateli. Podsta-    ml;

wowym celem tych organizacji nie jest już zdobywanie władzy politycznej (bo wtedy    nie

stawałyby się one partiami politycznymi), natomiast - w zależności od swego pro-    jed)

gramu i charakteru - organizacje te mogą oddziaływać (wpływać) na proces podej-    usta

mowania decyzji politycznych, i wtedy postrzegać je należy jako część składową    roki

systemu grup interesów, stanowiących tło dla funkcjonowania partii politycznych. pow Konstytucja ogranicza się do ogólnej gwarancji wolności zrzeszania się (art. 12 i art. 58), z tym jednak, że zakazy ustanowione w art. 13 konstytucji odnoszą się także do tych organizacji. Podstawową prawną postacią funkcjonowania tych organizacji "^lslł jest stowarzyszenie, a sposób ich powstawania i działania oraz formy kontroli nad nimi określa ustawa z 7 kwietnia 1989 roku - Prawo o stowarzyszeniach.

55. W płaszczyźnie stosunków pracowniczych podstawową rolę odgrywają związki wam zawodowe jako organizacje zrzeszające pracowników i reprezentujące ich interesy świei zarówno wobec pracodawców, jak i wobec władz publicznych. Wolność tworzenia żaka, i działania związków zawodowych jest od ponad stu lal traktowana jako jedna kons z podstaw funkcjonowania społeczeństwa i znajduje gwarancje także w prawie nostk międzynarodowym (przede ws| 'stkim - Konwencja nr 87 Międzynarodowej Orga- (zob. nizacji Pracy).    1    j

W Polsce rola związków zawodowych przybrała charakter szczególny na tle do wszy.* świadczeń „Solidarności”, która choć formalnie miała kształt związku zawodowego, to Polsk funkcjonowała w znacznej mierze w sferze polityki. Wynikało to jednak ze specyfiki de- maiyk kady lal osiemdziesiątych; obecne warunki społeczeństwa pluralistycznego pozwalają już Mwie na wyraźne oddzielenie struktur związkowych od partii politycznych. Konstytucja zapew- uidyw nia swobodę tworzenia i działania związków zawodowych (pluralizm związkowy; art. 12 Rzecz i wskazuje na podstawowe dziedziny działalności związków (art. 59). 'len sam przepis 25 kot gwarantuje swobodę tworzenia organizacji pracodawców, a także organizacji społeczno- I) _r< zawodowych rolników.    _n

W niektórych zawodach szczególnych (co dotyczy m.in. większości zawodów 2) b prawniczych) tworzone są natomiast samorządy zawodowe, których zadaniem jest p, sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu