Barbie$

feministką. Zawsze byl lepszy ode mnie w udawaniu, że Barbie jest prawdziwa, a ja dzisiąj oczywiście myślę ze zgrozą o tym, że ktoś może tę lalkę traktować serio.

Gdy zastanawiam się nad formami kobiecości i jej ikonami, Barbie budzi moje potępienie. Ale ponieważ nigdy tak naprawdę nie zwracałam na nią uwagi (...] to niewiele wspólnego łączy ją z problemami, jakie mam z własnym ciałem. Nigdy nie byłam „dziewczynką jak laleczka", o jasnych włosach i błękitnych oczach, nigdy więc się z nią nie utożsamiałam. Szkodę wyrządzili mi najprawdopodobniej moi rodzice i reklamy w czasopismach i telewizji; zarówno rodzice, jak i reklamy nie przekazują nic innego oprócz niechęci do własnej wagi, wzrostu, koloru włosów i oczu. Do tej pory najchętniej oceniam ludzi po zębach. Barbie nigdy nie miała zębów, choć zawsze wszędzie miała ślady po zębach.

Siostry i bracia, niechęć i dwuznaczność, rodzice i środki masowego przekazu, absolutne prawdy i niepewność, wtedy i teraz, ciało i świadomość - lista skojarzeń rośnie i rośnie. Podobnie jak inne ikony kultury Barbie zajmuje miejsce wśród całego kulturowego bagażu i wszystkich związków i relacji społecznych, które towarzyszą naszej drodze przez świat. Zawsze jest ona punktem odniesienia: dla jednych - światłem przewodnim; dla innych - gradową chmurą.

¹    Choć wiele osób zwraca uwagę na potężny biust Barbie, w rzeczywistości nie ma ona wcale przesadnie wielkich piersi. Biust wydąje się ogromny przez nienormalnie wąską talię; zob. M.F. Motz (1983) oraz K.1. Norton i in. (1996).

²    G. White, European attd American Dolls and Their Marks and Patents, B.T. Batsford, London 1966.

³    Zob. np. niektóre wypowiedzi dorastających dziewcząt, w; J. J. Brumberg, The Body Project: An Intimate History of American Girls, Random House, New York 1997.

Rozdział 2

(Hetero)seksualność i rasa w świecie Barbie

Nadmiernie wybujała kobiecość Barbie odrywa się od rzeczywistości na wiele sposobów. Nie tylko odbiega ona od realnych proporcji ciała kobiecego, lecz także pozwala Barbie zakosztować kilku zakazanych owoców męskich przywilejów. Kobiecość Barbie prawdopodobnie nie do końca uniemożliwia, ale zdecydowanie wyklucza macierzyństwo, a nawet małżeństwo. Jak w przypadku wszystkich bohaterek historycznych i większości współczesnych, czasy blasku i zabawy skończyłyby się dla Barbie bezpowrotnie, gdyby została ona czyjąś (Kena?) żoną. Kobiecość Barbie jest więc stosunkowo latwa. nielącząca się z zależnością od mężczyzny, niesprawiedliwym podziałem obowiązków domowych i swobodą ograniczoną przez macierzyństwo.

Inaczej rzecz ujmując, Barbie nie jest radykalną ikoną kobiecości uciskanej. Mimo to wykazuje oznaki kobiecego, podporządkowania, takie jak troska o ciało, bycie milą, kobieca pewność siebie w wielu sytuacjach, które zamienia na sukces, zabawę, porywające wzloty i.szyk. Także pod innymi względami Barbie jest stworzeniem uprzywilejowanym. Jest heteroseksualna; jest biała; pochodzi z klasy średniej; nie jest ani dzieckiem, ani obywatelem „trzeciego wieku”; jest pełnosprawna,

61