DSCF1033

DSCF1033



padkami nie powir'~ ode mnie nie wyms był uczciwy. Reguł




lązywac w stosunku do Żydówchoć w praktyce nie zawsze tg bywało osiągane. Ale nieuczciwość wobec Żyda spotykała gj. j z potępieniem kasty, czego nie było w stosunku do nie-ŻydaDrobny handel w Polsce był pod znakiem tej podwójnej morał. ! nosci, zrodzonej w kaście. Choć przypisywano jej pochodzeniementalności żydowskiejt Thlmudowi, cechom rasowym itp., była ona w rzeczywistości produktem systemu kastowego i jego men- I tajności. Jest rzeczą interesującą, że w Stanach ZjednoczonychŻydziwolni od ram kastowościmają jako kupcy bardzo I dobrą opinię. O „szachrajstwach” żydowskich tu się nie sł™ 1

Znacznie natomiast gorszą w tej dziedzinie opinię mają nieli kupcy murzyńscy.


IV

Wszędzie, gdzie istnieje system kastowy, jest on związanyze sztywnym i tradycyjnie utrwalonym układem ocen społecznych. Kasta jest przedmiotem określonych wartościowań, których wpływ na życie zbiorowe jest kolosalny.

W polskim systemie stanowym szlachta tworzyła kastę odgórną, uprzywilejowaną, niosącą na sobie charyzmę. Szlachcic był potomkiem Jafeta, płynęła w nim krew lepsza, był pod każdym względem wyższego gatunku. Folklor szlachecki wytworzył swoistą antropologię, w której elementy rasizmu nie były bez znaczenia.

Wszystko, co nie było szlacheckie, było podlejszego gatunku. Chłop wywodził się od Chama (antropologia południowej funda-mentalistycznej Ameryki czyni z Chama praojca Murzynowi), byl nic tylko społecznie, ale i antropologicznie istotą kondycji niższej. Żyd oczywiście wywodził się od Sema. Antropologia szlachecka zbyt mało interesowała się mieszczaninem, by znaleźć dla

niego odpowiedni rodowód. Ale i on oczywiście był gatunku gorszego.

'Ih antropologia łączyła się ściśle z socjologią, jaką przyjmował świat szlachecki. Zamykała się ona w zwięzłych definicjach, jakim poddawane były „podłe kondycje” społeczności polskiej. Chłop był „chamem”, mieszczanin — „łykiem”, Żyd — „parchem". „Cham”, „łyk” i „parch” tworzyli układ wartości, w którym szłachcic polski zamykał warstwy nieszlacheckie.

W takich definicjach mieścił się zarazem moment kastowego traktowania przez szlachtę świata nieszlacheckiego. Słowa „cham”, „łyk” i „parch” oznaczały sztywne układy, zamknięte grupy społeczne, umiejscawiały je w ramach określonej organizacji społeczno-politycznej, ekonomicznej i kulturalnej, i poddawały każdą z nich określonemu wartościowaniu. Nie były to nazwy pochlebne czy pochlebiające. Przeciwnie — były wyraźnie poniżające, pogardliwe.

Dopóki system kastowy w Polsce był mocno zakorzeniony i przyjmowany jako coś oczywistego i naturalnego, dopóty nazwy te i odpowiadające im treści były w powszechnym obiegu i nie budziły zastrzeżeń. Chłop godził się z tym, żc jest „chamem”, mieszczanin — że jest „łykiem”, Żyd — że jest „parchem”. Każda z tych grup traktowała swoją kastowość jako coś oczywistego i każda z nich godziła się z tym miejscem, jakie system kazał jej zajmować. Oczywiście niekiedy zdarzały się bunty, częściej indywidualne niż zbiorowe, choć i z tymi ostatnimi można się było spotkać. Najwięcej oporu wykazywało mieszczaństwo, zamożniejsze zwłaszcza, w którym aż do końca Rzeczypospolitej żyły tradycje dawnego patrycjatu i wspomnienia minionego znaczenia. Chłop i Żyd — dwie grupy o szczególnie wyraźnych cechach kastowych— w całości przyjmowali definicje „chama” i „parcha”.

Definicje tc i oceny były stosowane nie tylko w stosunkach między szlachtą i nicszlachtą. Stały się one wyrazem stosunków między warstwami niższymi. Dla mieszczanina chłop był „cha-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
49 (212) słowa ode mnie. Daj Boże, ażeby się co w mych stosunkach zmieniło. Ale w to nie wierzę. Był
IMG?27 Służba wojskowa i przynależność do WKU —nie była odbyta, kat. A , WKU Legnica Stosunek do str
CCF20120517039 151 nie traktujemy z uśmiechem i kochamy, to dlaczego w stosunku do drugiej płci nie
IMGq22 Służba wojskowa i przynależność do WICU —nie była odbyta, kat. A. , WICU Legnica Stosunek do
osobistej, nie zbyt przychylnie wypowiadał się jednak w stosunku do wkładu Wiesera w naukę, „w pewny
Image013601 lożowej? Masonem wszak nie był, co widać z jego stosunku do wolnomularstwa, nie spotyka
nie. Może dlatego, że bałam się} iż będzie ode mnie wymagała tego samego. Tak jak ci, którzy wchodzą
V Stacja V Szymonie,nie wymawiaj się... jestes silniejszy ode mnie. Pomóż mojemu Panu dźwigać
DEMOTYWATORY RÓŻNE PACZKAP0 SZT FOTO (322) m f i Nie Pasuje Ci Moj Tuppet P] Too Ode Mnie Zdała i W
S5006882 której ja widzieć nie będę, może się odwróci ode mnie * wyrazem... O! Boże mój. Boże! niech
1253000172 by ChojenP0 Wiadomość SMS @ i/i Od Mati Co chciałeś ode mnie tydzień temu, bo mi sie nie&
ŚMIERĆ CESARZA Na lewo ode mnie stał nowy cesarz. Dziwna w nim w tym momencie nastąpiła zmiana. Nie

więcej podobnych podstron