CCF20110215011

odpowiedz, w jakiego rodzaju wypowiedziach lepiej stosować zdania nierozwinięte, a w jakich - rozwinięte: Cześć Marta! Jesteśmy w Gdańsku. Mieszkamy w schronisku. Jeździmy nad morze. Pogoda dopisuje. Spacerujemy po starówce. Zwiedziłyśmy wystawę. Byłyśmy na wieży. Widok był piękny. Popłynęłyśmy na Hel. Jedziemy do oceanarium. Pozdrawiamy „Konstrukcja strony biernej jest często stosowana w tekstach urzędowych. W imieniu samorządu uczniowskiego napisz oficjalne zawiadomienie o organizowanej w szkole dyskotece”,

„Zaproponuj tytuły artykułów mówiących o legendarnych wojownikach z przeszłości, którzy nie umarli i nadal czuwają nad żywym. Użyj zdań bezpodmiotowych”.

Gramatyka zostaje tu „zanurzona” w tekst-komunikat, a podejmowane przez ucznia czynności zorientowane na uświadomienie, jak język działa w aktach komunikacji werbalnej. Większość zadań tego typu integruje się w sposób naturalny z rozwijaniem kompetencji komunikacyjnej i tekstotwórczej, co oznacza, że nabywana wiedza o języku ma szansę stać się wiedzą funkcjonalną, która służyć będzie praktyce językowej ucznia. Inne zalety tej strategii, to wzrost poziomu świadomości językowej ucznia oraz pozbawienie języka w tekstach przezroczystości³⁰.

6. Uczeń - krytyk języka w użyciu

30 Zdarza się, że sytuacja wykonawcza zaaranżowana w zadaniu nie zostaje, mimo możliwości, wykorzystana funkcjonalnie, co ogranicza poznanie do poziomu systemowo gramatycznego, np.: „Przepisz podane zdania, uzupełniając je różnymi partykułami wzmacniającymi znaczenie wyrazów. Ile tu ludzi! /Ileż tu ludzi!/Pokaż ten zeszyt! Daj mi święty spokój! W przytoczonym zadaniu przykłady językowe to samodzielne akty mowy (zarówno przed, jak i po przekształceniu), które zostały potraktowane czysto gramatycznie jako struktury składniowe zbudowane z wyrazów, a partykuły jako pewna kategoria wyrazów o określonej funkcjonalności. Postulowane operacje wykonane mają być na wyrazach i zdaniach, a nie na wypowiedziach, co jest w tym przypadku całkowicie nieuzasadnione. Zadanie to jest przykładem niefunkcjonalnego oderwania wiedzy o języku od językowego komunikowania się. Znacznie częstsza jest sytuacja odwrotna, jak w zadaniu: „Porównaj co najmniej w trzech zdaniach wygląd osób ukazanych na ilustracji pod względem np.: wieku, wzrostu, koloru i długości włosów, elementów stroju. Zastosuj jak najwięcej przymiotników w stopniu wyższym”.

Powstający tekst został tu zdekontekstualizowany, pozbawiony wykładników pragmatycznych - zadanie rozwija jedynie kompetencję językową.

12