Czy istnieją normy w internecie2

'|-'n widu typach komunikatów przekazywanych /.o pomocą Internetu stosuje się |, p₀:jsh₍ czyli zapis tekstu polskiego za pomocą liter alfabetu łacińskiego _i pominięcie:!! charakterystycznych dla yrafii polskiej diakrytów. O ile w niektórych syiuaciach można toki sposób zapisywania tekstu polskiego usprawiedliwić (wspominał o tym Zygmunt Saloni w dyskusji po referacie Wiesława Godzica w Białymstoku, por. Salon i 2000:233), o tyle w większości wypadków trzeba to uznać 2a irzejow niecnlujslwc językowego, często wynikającego ze swoistej inercji, bo kilka ict ternu pisało s^:ę tok standardowo listy elektroniczne; dziś piszą tok do siebie często uczestnicy lis: dyskusyjnych, a przede wszystkim „ickowcy" i „irc.ownicy" ora/ uczestnicy innych, „czatów" (w niektórych wypadkach jest to nawet wymaganie wyrażane explkire, po ', następujący punkt z „Kodeksu honorowego wirtualnych pogawędek" no stronie http://wp.onlino.pl/kodeks wp.shtml: Nic używaj polskich liter nic każdy lubi kr/oczki na ekranie). Warto zauważyć, żc najstarsza polskojęzyczna gazeta internatowa „Donosy" rozsyłana do prenumeratorów pocztą elektroniczną była (jest?) zapisywana właśnie bez użycia polskich znaków, ponieważ znakomitą większość odbiorców stanowili (stanowią?) użytkownicy Internetu poza Polską, klórzy na ek-onach swoich monitorów zamiast polskich liter widzieliby właśnie Izw. krzaczki.

Najbardziej rażące jest stosowanie Pidgiri Polish w tekstach występojących wwi-In/nach internetowych. Najczęściej zdarza się to na prywatnych stronach www. O tym, że stosowania takiego zapisu nie wynika w tym wypadku z. ograniczeń „technologicznych", świadczy to, że czasem na jednej stronie sąsiaduje ze sobą zopis standardowy, z diakrylomi, i zapis w Pidgin Polish, por. np. prywatną stronę Piotrka Małeckiego (http://friko4.onet.pl/szc/motoirioniack/). Najbardziej naganne jest jednak zapisywanie w Pidgin Polish tekstów literackich, a zwłaszcza poezji. Zdarza się to niestety dość często i to nawet na stronach otwieranych ria serwerach uniwersyteckich (istniała swego czasu strona z utworami Wisławy Szymborskiej zapisanymi bez użycie polskich znaków!).

Odrębnym problemem jest częste mieszanie w tekstach publikowanych w Internecie napisów alfabetycznych (czy alfanumerycznych) z elementami ikonicznymi, swego rodzaju hieroglifami, których większość, co charakterystyczne, sygnalizuje pewne stany emocjonalne nadawcy (stąd ich nazwa - emotikony). Ponieważ zjawisko to zostało już w wielu miejscach opisane, a nie łączy się bezpośrednio z tematem niniejszego referatu ■ poprzestanę tylko na jego zasygnalizowaniu.

Norma ortograficzna. Nieprzestrzeganie tej normy budzi chyba najwięcej emocji wśród użytkowników Internetu wrażliwych na kwestie językowe. Istnieje nawet specjalna witryna poświęcona temu problemowi (por. Bykom STOP/)³. Niestety, bfędy ortograficzne w dalszym ciągu zdarzają się w różnego rodzaju przekazach internetowych. Oczywiście ich występowanie jest uzależnione od typu tekstu. Najrzadziej występują w przekazach profesjonalnych opracowywanych przez osoby o wysokim stopniu świodomości językowej: w dcikironicziwc'-' Ula/rmn i smoch, w serwisach informacyjnych itp. Nie widać ich raczej ‘ak/e n;i suono^h firmowych, w leksiach reklamowych czy propagandowych (np. na siionac.fi aanii politycznych czy instytucji państwowych). Nieco gorzej jest juz w tekstach publikowanych nn prywatnych stronach, co o tyle dziwi, że teksty te pisane sq zwykle za pomocą programów edycyjnych zawierających automatyczny słownik ortograficzny (por. np. pisownię Kciukiem wykańczamy zapłon). O tym, że ortografia nie jest najmocniejszą stroną polskich internautów, naprawdę można się przekonać, gdy czyta się ich elektroniczną korespondencję (c-mail) c/.y wypowiedzi no listach dyskusyjnych, a przede wszystkim teksty „wirtualnych pogawędek". Istnieje jednak pewna prawidłowość: błędy występujące w listach i - w mniejszym slopniu - na listach dyskusyjnych wynikają zazwyczaj z pośpiechu, nieuwagi itp. (ich przyczyny są więc takie jak przyczyny błędów w tradycyjnych listach i innych prywalnych wypowiedziach pisanych), natomiast błędy w wirtualnych pogawędkach są często robione świadomie, o więc stanowią swego rodzaju manifestację, są przejawem postawy anarchistycznej. Niektóre sposoby zapisu stały się już środowiskowa normą (np. niestosowanie wielkich liter, zwłaszcza na początku zdania). Oto pr/.ykiody pochodzące z IRC-owego kanału „wiarao": witay w poniedziałkowy ranę :>>

zasoui •

TdnlJsIa :) czesc młoda :> jendzo :>

Pojawiają się też (niekiedy stosowane z podziwu godną konsekwencją) zapisy polskich wyrazów w niby-angiclskiej Iranskrypcji, por.:

< ^/''7HnUsfa> Gosrak: no lo mash problem hehe <Gosiak> obrani jestes obrzydliwa <Gosiak> ^ TrlnUsIa anoooo < ^ TrlnUsln> Gosiak: czemOO obrzydlify ?

Mimo wspomnianej postawy anarchistycznej nie zdarza się raczej, by internauci, mający przecież zazwyczaj co najmniej średnie wykształcenie, redukowali ch do h czy ze względu na nieużywanie diakrylów stosowali zapis rz zamiast z w funkcji ż.

Dodajmy jeszcze, że w tekstach ickowców i ircowników co widać choćby w przytoczonych wcześniej przykłoduch - występuje masa tzw. literówek wynikających z ogromnego pośpiechu i zupełnej nicdbalości o formę.

Norma gramatyczna. Uwagi dotyczące ortografii w zasadzie odnieść można - mufafis muhmdis - również do normy gramatycznej, tzn. fleksyjnej i składniowej, w tym interpunkcyjnej. Oczywiście z interpunkcją jest w tekstach internetowych bardzo źle (podobnie jak w większości innych tekstów polskich). W najmniej oficjalnych komunikatach (chat, !CQ) można powiedzieć, że norma interpunkcyjna zupełnie nie obowiązuje. Wynika to przede wszystkim z olbrzymiego pośpiechu, w jakim uczestnicy pogawędek wirtualnych wystukują na klawiaturach swe teksty. Składnia wypowiedzeń, nawet tych najmniej oficjalnych, jest najczęściej zgodna z normą