DSCˆ66

128

Interpretacja Kultur

^a *

porta, które i

•wiem iił.viiclowvm, lecz o adekwatność owych źródeł w okresie do-funkcjonalnego zestawu kryteriów etycznych, normatywnych

owsko ów które mogłyby wytyczyć nam właściwy tm i.,„u, l\n\»>dcm nas/Ach utrapień staje się roadźwięk pomiędzy tym. jak się

.praw v ma..,..«tvm. jak powinny się mieć zakładając. że nasze konccp-e.o na temat dobra i zła mają jakiś sens; rozdźwięk pomiędzy tym. na co. ,ak mniemamy, różne osoby sobie zasłużyły, a tym, co faktycznie otrzymuj,•, zjawisko to doskonale podsumowuje ten oto. posiadający głęboki

sens czterowiersz:

The rain falls on thejust A mi on the unjust fella.

Hut nminly upon thejust,

Because the unjust hos thejust s umhrello

JeÅ›li natomiast takie wyrażenie kwestii, która, w nieco innej co prawda formie, staÅ‚a siÄ™ inspiracjÄ… KsiÄ™gi Hioba i Bhagavadgity, wyda siÄ™ komuÅ› nazbyt żartobliwe, to może poniższy, klasyczny wiersz jawajski, powszechnie znany, Å›piewany i czÄ™stokroć cytowany przez praktycznie każdego mieszkaÅ„ca wyspy w wieku powyżej szeÅ›ciu lat, oddaje istotÄ™ tego problemu - rozbieżnoÅ›ci pomiÄ™dzy zaleceniami moralnymi a materialnymi nagrodami, jakie czekajÄ… nas za ich przestrzeganie, pozornej niespójnoÅ›ci miÄ™dzy tym, co .jest" a tym. co ..być powinno" - w formie nieco bardziej eleganckiej:

Dożyliśmy czasów bez ładu.

Gdy wszystkim pomieszał się rozum.

Nic możesz znieść tego, ze popadasz w obłęd.

Lecz jeśli tego nie uczynisz,

Nic będziesz mieć udziału w łupach i głód będziesz cierpieć.

Tak, Boże; zło jest złem:

Szczęśliwi ci. co o tym zapomnieli,

Ale szczęśliwsi po wielokroć ci, co pamiętają i spoglądają głębiej.

P

Nemem tej e;Ä…) czy pfj

pewnych ent •'ts'phwtgfl iiegislziwM

Niekoniecznie też trzeba być Å›wiadomym zÅ‚ożonych kwestii teologicznych. by móc siÄ™ odznaczać wyrafinowanÄ… religijnoÅ›ciÄ…. Zainteresowanie nierozwiÄ…zywalnym paradoksem etycznym, niepokojÄ…ce uczucie, zc nasze rozumienie moralnoÅ›ci jest nieadekwatne do naszego moralnego doÅ›wiadczenia, przejawia siÄ™ równic żywo zarówno na poziomie tak zwanych religii prymitywnych, jak i tych „cywilizowanych". Liczne poglÄ…dy dotyczÄ…ce podziaÅ‚u Å›wiata u Dinków, opisane przez Lienhardta, odpowiednio ilustrujÄ… tÄ™ kwestiÄ™³⁶. Podobnie jak wicie innych ludów, Dinkowie wierzÄ…, że niebo - siedziba Bóstwa - i ziemia, którÄ… zamiesz-r. ije c/Å‚owiek, stykaÅ‚y siÄ™ niegdyÅ› zc sobÄ… i byÅ‚y poÅ‚Ä…czone: niebo leżaÅ‚o ^{tu/ nat}* 'iemiÄ… â–  byÅ‚o do niej przywiÄ…zane linÄ…, tak że ludzie, wedle swej v.oh. mogli przechodzić z jednego Å›wiata do drugiego. Nie byÅ‚o Å›mierci.