dziecko tw�rc�1

O potrzebie twórczego rozwoju

Anna Kociołek

Jeszcze do niedawna termin twórczość, twórcze myślenie był zarezerwowany wyłącznie dla artystów, wielkich naukowców i wynalazców. Żyjemy w bardzo szczęśliwych czasach - dzisiaj nie trzeba być Michałem Aniołem, aby móc powiedzieć o sobie:

Jestem

twórczy!

Istnieją dwie definicje twórczości:

Definicja pesymistyczna -romantyczna

Twórcę charakteryzuje „natchnienie od Boga" i wyjątkowość. To smutna definicja, gdyż niewiele osób spełnia te kryteria i gdyby tylko oni mogli tworzyć -nasze życie byłoby niewątpliwie... mniej ciekawe. Niewiele rzeczy dostarcza takiej satysfakcji jak radość tworzenia.

Definicja optymistyczna -egalitarna

Określa twórczość (pisaną z małej litery!) jako powszechną zdolność. Proces twórczy jest naturalnym sposobem aktywności ludzkiego intelektu i nie różni się zasadniczo od innych procesów myślowych i poznawczych. Każdy więc może być twórczy!

Czy twórczość można trenować?

Twórcze myślenie składa się z naturalnych operacji umysłowych. Hamują je bariery, np. strach przed oceną, nieśmiałość czy inne lęki. Potrzeba i możliwość twórczego samorozwoju towarzyszy człowiekowi przez całe życie.

Osoby uczestniczące w treningu stają się bardziej otwarte na nowe doświadczanie świata i siebie, pozytywnie myślą, nie mają lęków i oporów przed nowościami i zmianami, posiadają umiejętność przewidywania i wyciągania wniosków. Ćwiczenie w dużej mierze staje się narzędziem rozwoju osobowości człowieka. Możliwości twórcze tkwią w każdym dziecku i może je ono doskonalić poprzez ćwiczenia i naukę technik twórczego myślenia. Pamiętajmy jednak, że nie liczy się efekt końcowy wykonywanych działań, lecz proces ich tworzenia. To także świetna zabawa.

Myśl - po prostu myśl!

W myśleniu twórczym biorą udział operacje intelektualne. Należą one do sześciu grup:

Operacie abstrahowania

♦    polega na odkrywaniu (abstrahowaniu) cech przedmiotu, np.: Jakie przedmioty są drewniane? Jakie drewniane i mokre? Jakie drewniane, mokre i cienkie?

Dokonywanie skojarzeń

♦    można kojarzyć na dwa sposoby: w gwiazdę (wiele bardzo bliskich skojarzeń) lub w łańcuch (skojarzenia odległe i oryginalne)

Oto przykłady:

•    gwiazda skojarzeń - Lato: plaża, ciepło

•    łańcuch skojarzeń - Lato: chleb - ziarno - zarodek - dziecko;

Rozumowanie dedukcyjne

♦    wyciąganie logicznych wniosków z ogólnych praw;

Rozumowania indukcyjnego

♦    tworzenie ogólnych praw na podstawie pojedynczych, zaobserwowanych zdarzeń;

Myślenie metaforyczne

♦    mówienie o jednej rzeczy w kategoriach dotyczących innej rzeczy,

np.: „kamienne serce" - zimne, nieczułe serce itd.;

Dokonywanie transformacji

♦    przekształcanie jednej rzeczywistości w inną.

Techniki twórczego myślenia.

•    burza mózgów - rozwija ciekawość poznawczą,

•    bricollage - uczy dokonywania skojarzeń,

•    lista atrybutów - rozwija abstrahowanie,

•    analogie - kształcą rozumowanie

58 Bliżej Przedszkola. Wychowanie i edukacja. MAGAZYN SPECJALNY nr 7-8.46-47.2005