gojp
2

106

Rozdział IV. Klasyfikacja grainnlyetna hksrmów po

opozycyjnych za pomocą systemu jawnych, zhierarchizowanych krytnrloi

pozwalających określać najistotniejsze własności opisywanych przedmiot! tj. leksemów.

*

Ćwiczenia

1.    Jakim formom wyrazowym odpowiadają następujące słowa: muzeum, psi/, | brym, parę, foyer? Jakim pojęciem (pojęciami) określamy to zjawisko w języl znawstwie?

2.    Następujące słowa są homonimiczne: szkoda, to, jutro, tysiąc, nie. ReprezunM one formy wyrazowe należące do dwóch lub więcej leksemów. Jakie to leksi ni

3.    Do jakich leksemów należą formy wyrazowe, które są reprezentowane pn następujące słowa: pisząc, krótko, na oklep, ja, niepalący, potrójnie, kupiwt bardzo?

4.    Do jakich klas gramatycznych należą następujące leksemy: PIĘĆSETNY, clij KIEM, IŻ, TRZEBA, JA, WCZORAJ, KIEDY, CZYŻBY, NAPRĘDCE, KTÓRY?

5.    Wyjaśnij zróżnicowanie terminów wewnątrz każdej trójki terminów pochodnjj w stosunku do pojęć analizowanych w niniejszym rozdziale (por. też rozdali wcześniejsze):

1)    rzeczownik, forma rzeczownikowa, słowo wyrażające formę rzeczowników*

2)    czasownik, forma czasownikowa, słowo wyrażające formę czasownikową; 1

3)    przyimek, forma przyimkowa, słowo wyrażające formę przyimkową.

6.    Sformułuj pięć zdań, w których tradycyjny termin wyraz będzie użyty w pn znaczeniach pokazanych w tabeli 1.

7.    Zbuduj trzy przykłady regularnych opozycji, podstawiając konkretne sil zamiast zmiennych oi, a?, 03, ..., b 1, 62, 63, ... zastosowanych w punkciell niniejszego rozdziału.

8.    Podaj po trzy własne przykłady całkowitej i częściowej neutralizacji opon fleksyjnej.

9.    Scharakteryzuj formy czasownikowe występujące w poniższych zdaniacM względu na kategorie fleksyjne osoby, liczby i rodzaju.

Marii potrzeba spokoju.

Dniało.

Słychać śpiew słowika.

Miasto było widać jak na dłoni.

W pokoju czuć zapach kwiatów. Jan mógł czuć ból.

Przyszedłszy do domu, zjadł obiad.

t|), Podaj przykład definicji wybranej części mowy z podręcznika do szkoły pod-ilwowej i zanalizuj, czy odpowiada ona w istocie tej klasie wyrazów, którą się ł ten sposób nazywa.

■ Spróbuj zwięźle wypisać w punktach różnice między znanym ci ze szkoły Dmdziałem na części mowy a wprowadzoną tu klasyfikacją leksemów. Weź pod uwagę:

Hk) kryteria klasyfikacji,

Hbl wyróżnione klasy leksemów,

Hę) charakterystykę gramatyczną wyróżnionych klas.

I W rozdziale IV uznaliśmy tradycyjne przysłówki za formy leksemów przy-‘ Ihlotnikowych. Spróbuj przytoczyć zarówno argumenty przemawiające za takim Powiązaniem, jak i argumenty przemawiające przeciwko niemu. (Wskazówka: Htuirównaj formy przysłówkowe z formami partykuło-przysłówków.)