image (17) jpeg

dnicń związanych z fizyczną egzystencją obrazu, procesem jego powstania, a także starzenia się.

Ostatnia, wielka wystawa Rembrandta pokazana w 1992 r. w Berlinie. Amsterdamie i Londynie prezentująca rezultaty prac RRP, była jedną z wielu organizowanych obecnie wystaw łączących zagadnienia atiybucyjne z wiedzą o budowie obrazu, technologią jego wykonania, a często również procesem konserwacji *\

Mimo nowoczesnego, ale jednak tylko pomocniczego, zaplecza badawczego tzw. nowe znawstwo, tak jak i to „stare**, nie przestaje być nauką tajemną, pozostawiając najistotniejsze rozstrzygnięcia atrybucyjne próbie oka i intuicji. Przy czym sposób dochodzenia do atrybucji bardzo rzadko da się umotywować racjonalnymi argumentami - i często nie pokrywa się on ze sposobem przeprowadzenia „dowodu". Stąd nieco przewrotne wobec wcześniejszych wywodów pytanie czy dzisiaj, tak jak i dawniej, wielkich sukcesów na polu znawstwa me mogliby w' dalszym ciągu odnosić co bardziej utalentowani amatorzy, jak pół wieku temu Bredius, który chciał początkowo poświęcić się muzyce, czy Berenson. który uległ w* czasie swej grand rour czarowi włoskiego nieba. Istota znawstwa leży bowiem nie tylko w poszukiwaniu naukowych, precyzyjnych dowodów atrybucyj-nych, lecz w umiejętnym wykorzystaniu przyjemności, jaką utalentowany uczony bądź di/eitante czerpie z bezpośredniego kontaktu z dziełami sztuki.

54 Gh. Brown. J. Kelch. J van Thiel. Rembrndt The master and his workshop. op. ciL 55. Por Lrs Noces de Cana de Yeronmst. ame oeuvrr et ta rtstauration, Pani 1993 (katalog wystawy w Musćc du Louvre); Thiano. Amor Sacro e Amor Profaao Roma 1995 (katalog wystawy w Pałano delle Esposizioni).

THE HISTORY AND METHOD OF CONNOISSEURSHIP

Summary

Om I many pottible approachrs to alt bisiory, connoisseurship dcals with detcrminłng ihc of pamiiags and ihcir dating łt is howcver a field - or ralher. skill - thal has not yel valy trested m ari bisiory; nor has ii dcvcloped lea own metbodology and

Ifgaaaaiascursbip tre to bc fbund In I7th-ccnmry wrilings about art for ibe ■BN collcctor* (nMably lhoM of Mancinl. Boschinł, and Baldinucci). In ihc gr««i <o!lr% Mn began compiJing and commlsslonlng ibe flrst inventorics Mjbftafttialing sUrlbutions to lndiv|dual artlsls and sebools of pain-[ In the I9ih cantury. after ari bisiory had becotne a diariplinc to dmlop thcir own analytical lools and methods lo caMnwunhip was ukcn by ihc lialian physician and art •arwtsud In companng anaiomicaJ dctalls in works by (fiCMiisd by his coniemporaries (i.a. Wilhelm von Dodał, an wltMacf wc!l into Ibc 20tb cen tury (vi/. ihe aarty da>«