image (1) jpeg

naukowego znawstwa zrezygnować należy 2 jego bogatej historii, która z oczywistych względów zostanie zaledwie zarysowana Dawne piśmiennictwo poświęcone    dj

sztuce, które nie było wykładem teorii sztuki, podręcznikiem technologicznym czy    r]

też zbiorem biografii artystycznych, lecz podręcznikiem dla kolekcjonerów i miloś-    f[

ników sztuki, pojawiło się u początku XVII w ^s. Autorem pierwszego podręczni-    łl

ka dla amatorów sztuki pt Uwagi o malarstwu (ok. 1620) był Giulio Mancini,    j

kolekcjoner i lekarz papieża Urbana VIII^{1 2 3 4 5 6 7}. Podobny charakter miały tez* l/wagi na temat rozpoznawania malowideł (1649) Abrahama Bossę \ Giovanniego Bat-tisty Agucchiego Traktat o malarstwie (1607-1615) \ Rogera de Piles Rozmowy na temat znajomości malarstwa (1677) i Rozważania o malowidłach wybitnych artystów (1681) \ a także pisma Vincenzo Giustiniamcgo¹ i dzieła Filippa Baldi-nucciego^f Traktaty te i pisma podejmowały różne kwestie, dawały ogólny wykład wiedzy o sztuce, przedstawiały dzieje sztuki, charakteryzowały szkoły artystyczne i tematy Miały też charakter czysto praktycznych wskazówek 1 porad dla kolekcjonerów* jak eksponować obrazy, jak je chronić, jak oceniać i jak odróżnić oryginały od kopii. I chociaż należy ten rodzaj piśmiennictwa o sztuce traktować jako prehistorię naukowego znawstwa, to jednak w literaturze tej me są nazbyt wyraźnie zarysowane problemy atrybucji dziel sztuki. Opisy szkół malarskich u Agucchiego, czy manier malarzy weneckich u Marca Boschiniego⁸ me dają żadnych wskazówek praktycznych ułatwiających wiązanie anonimowych obrazów z nazwiskami malarzy, a spośród problemów do dziś nurtujących znawców obaj autorzy najsilniej akcentują zagadnienie odróżniania oryginału od kopii.

W siedemnastowiecznych podręcznikach dla kolekcjonerów i amatorów sztuki problem atrybucji w zasadzie nie pojawiał się, a jeśli był - to stawiany bardzo ostrożnie. Baldinucct w liście do markiza Vincenza Cappomego (1681) podawał wiele powodów, dla których nie można w sposób pewny określić autorstwa obrazów, a bardziej niż odróżnianiem ręki zalecał zajmowanie się ocenąjakości malowideł⁹

1

   Obszerniej pisze o tym Z Ważbiński, O rozpoznawaniu i wartościowaniu obrazów . Poglądy siedemnastowiecznych pisany t amatorów szlaki. Toruń 1975

2

   O Mmcini, Uwagi o matarsrwie, w. Waibinski, op ciL. s. 36-52; por leŁ: Teoretycy, his litografowie l artyści o sztuce 1600-1700, wybór i oprać J Białostocki, red nauk. i siup M Poprzeć ki i A. Ziemba, Warszawa 1994, ss 34-42,263-272

3

5. A. Bossę, Uwagi na lemat rozpoznawania malowideł, w: Watbiński, op. dl., s. 58-101, por. tez. Teoretycy.... op. dt, s 51-67.

4

6GB Agucchi, Trokiai o malarstwie, w: Waźbióski, op. cii., s. 76-83; por też: Teoretycy Op. dl., i 7643

5

   R di Pila. Rozmowy na temat znajomości malarstwa', tenże. Rozważania o malowidłach wybtmych artystów, w Waźbióslu, op ciL t 128-144.

6

   V Gwtiiotaro. Laty do Teodora Amidtt, w. Waibiiiski, op. ciL, s. 52-55; por leż: Teoretycy , op cii. i 27-34

7

I    B Baklif.occi, Lat do markiza Vincenzo Capponi, sekretarza Akademii Rysunku, w. Waż-brtAi.op ca.s 112-121.

8

19 kij BaacMn, Krótkie pouczenie o tym. jak rozpoznać style malarzy weneckich (1674). trWafeólki. op. cu . t 101-111 oraz Mapa żeglugi malarskiej (1660), w Teoretycy .... ■H Ł 246-251. 275-288

9

   I ItiKMram.op cu. i 115