IMGV07

istotę kontaktu psychicznego, zachodzącego w pojęciu spotkania od strony kształcącej i wychowującej¹. Stąd w wychowaniu chrześcijańskim obecnie staje się celem katechetycznym takie teoretyczne naprowadzenie dziecka, by nastąpiło „spotkanie” z Bogiem i Chrystusem, nawiązanie „dialogu” i danie nań odpowiedzi przeżyciem wiary².

Pedagogika współczesna więc jak najgłębiej uwzględnia działanie losu w wychowaniu i stara się wychowanka wtajemniczyć w los czekający człowieka jako mężczyznę czy kobietę (inicjacja), przygotować wychowanka do spotkania z losem szczęśliwym i nieszczęśliwym oraz do spotkania na swej drodze życiowej Tego, który w ręku trzyma losy wszystkich ludzi.

e)[Poznane cztery składniki wychowania jako dynamizmy zew-' nętrzne działają równocześnie na siebie, stąd zapoczątkowany proces -wychowawczego rozwoju jednostki tworzy się jako „wypadkowa”¹ ścierania się i „gry” olbrzymich sił określonego biosu, etosu i agosu zawsze jednak w ramach danej sytuacji losowej i jej zmienności. Dlate-j go też ostateczny wynik wychowawczy także jest złożony z dwu zasadniczych nurtów życiaTJ

'Działanie sił wychowania na osobę wychowanka (O) można przedstawić modelowo przy pomocy wektorów, przy tym początkowe działanie etosu (E) na pęd życiowy biosu jednostki (B) wytwarza tzw. dolny lub „drugi nurt” życia (symbol II na rysunku). Natomiast dalsze, korygujące oddziaływanie siły agosu wychowawców (A) na ten głębinowy nurt życiowy w jednostce wykształca właściwy, ostateczny nurt wychowawczy zwany „pierwszym nurtem” życiowym (symbol I).

Szczególnie w okresie dorastania (między 12-13 rokiem życia a 18-20 zależnie od płci, u dziewcząt o rok wcześniej, u chłopców później) działalność gruczołów płciowych i popędu seksualnego gwałtownie potęguje siłę drugiego nurtu życiowego instynktów i popędów, unormowanych dotąd co do czasu i form zaspakajania przez normy obyczajowe etosu. Następuje więc konfrontacja, starcie się i walka dolnego nurtu instynktownego z wyższym nurtem kulturalnym życia.

Cel wychowawczy- ideał nowego człowieka A

W wyniku tego w pierwszej fazie dojrzewania płciowego dochodzi do negatywizmu, buntu i odrzucenia autorytetów wychowawczych, dopóki nie nastąpi decydujący zwrot (tzn. nawrócenie) w rozpoczynającym się procesie samowychowawczym. Równocześnie zderzenie się obydwu nurtów życiowych w jednostce kształtuje dalszą wypadkową linię nazywaną planem życiowym jednostki. Zwykle w większości zwycięstwa pierwszegu nurtu życia tworzy się normalny plan życiowy, który -po opanowaniu popędu seksualnego siłą rodzącej się woli - polega na przygotowaniu się do lepszego życia przez naukę, zdobycie zawodu, znalezienie własnego miejsca w społeczeństwie i założenia własnej zdrowej i trwałej rodziny. W innych wypadkach tworzy się spaczony plan życiowy³, dążący do przeciwstawienia się ładowi życia społecznego na drodze chuligańskiego stylu życia, przestępczości oraz użycia, zabawy.

Przewaga więc nurtu pierwszego nad drugim lub odwrotnie ustala ostatecznie linię planu życiowego jednostki, dopóki pod wpływem jakiegoś wstrząsu' losu nie nastąpią zmiany w układzie, np. przez chorobę w biosie, śmierć rodziców w etosie lub przez spotkanie dobrego wychowawcy-przewodnika w agosie, co powoduje osłabienie lub spotęgowanie siły poszczególnych składników i pozycji osoby samego wychowanka wobec nich. Decydujące znaczenie dla postępowania wy-

179

1

   R. G u a r d i n i, O. B o 11 n o-W, Begegnung und Bildung, Wurzburg 1956; L. Prohaska, Padagogik der Begegnung, Wien 1961.

2

   Th. Kampman, EucharisttiefeieraisChristusbegegnung;Tenże,Erziehungund Glaube. Zum Aufbau einer christlichen Padagogik, Koesel-Munchen 1960; ^vpor. R. Łukaszykks., Analiza podstaw pedagogiki chrześcijańskiej, „Katecheta” 1963 nr 2 i 3.

3

Z. Mysłakowski, „Normalny" i „spaczony" plan życiowy dziecka (W:) Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności, Warszawa 1964; S. Jedlewski. Spaczony ideał życiowy wychowanków zakładów zamkniętych. „Kwartalnik Pedagogiczny” 1959 nr 2 s. 63-84.