logo14

94 Wstęp do nauki o komunikowaniu ■ wielu wybranych lub potencjalnych N do jednego O (np. zeznania podatkowe, sprawozdania składane władzom też w formie elektronicznej);

■ wielu partnerów (N/O) wybranych lub potencjalnych do wielu wybranych lub potencjalnych (N/O) (np. listy, telefonia, e-mail, czaty, komentarze, komunikatory).

Rodzaje komunikacji między ludźmi C)^

Prostą klasyfikację układów komunikacji między ludźmi, nazywając je „wzorami przepływu informacji”, podaje za Bordewijkiem i van Kaamem oraz Mc-Quailem (1994) Tomasz Goban-Klas (1999: 77-78). Uwzględnia ona cztery układy partnerów komunikacji, a mianowicie alokucję, konwersację, konsultację i rejestrację. Alokucja to układ jednego nadawcy i wielu odbiorców, a więc forma zasadniczo jednokierunkowej komunikacji właściwa wykładowi, przemówieniu, ale także niektórym programom radiowym i telewizyjnym; odpowiada jej nasz model drugi. Konwersacja, będąca układem dwóch partnerów, jest przeciwieństwem ało-kucji; to forma właściwa listowi, e-mailowi, rozmowie telefonicznej, a także rozmowie twarzą w twarz; odpowiadają jej nasze dwa modele - pierwszy a) i pierwszy b). Konsultacja polega na zwracaniu się partnera szukającego informacji do „centrum informacyjnego”, którym jest nie tylko okienko z informacją, ale również biblioteka, a nawet gazeta i czasopismo; odpowiada jej nasz model trzeci. I wreszcie rejestracja obejmująca zeznania podatkowe i sprawozdania składane do centrum informacyjnego przez partnerów nie zawsze świadomie, bo tu należą na przykład billingi rozmów telefonicznych, sporządzane przez operatorów sieci; odpowiada jej nasz model czwarty. Wśród tych czterech wzorów zabrakło formy odpowiadającej naszemu modelowi piątemu - modelowi pozbawionemu „centrum”, zdere-gulowanej komunikacji potencjalnie „każdego z każdym”.

Kolejnym istotnym kryterium formalnym w typologii rodzajów komunikacji medialnej jest kryterium używanych w niej środków wyrazu, czyli inaczej mówiąc stosowanych typów kodu. Wchodzą tu w grę cztery ich rodzaje: pismo, obraz statyczny, obraz ruchomy i dźwięk (także obraz ruchomy z dźwiękiem). Każdy z tych rodzajów ma swoje odmiany, a w szczególności:

■    Pismo w komunikacji występuje jako:

♦    pismo ręczne współcześnie najczęściej pisane piórem, ołówkiem, długopisem na papierze, ale niekiedy patykiem na piasku, a także ręcznie malowane na tablicach lub ryte w kamieniu;

♦    pismo maszynowe, tzn. wytwarzane za pomocą maszyny do pisania na papierze;

♦    pismo drukowane, uprzednio pisane na maszynie, składane ręcznie lub za pomocą linotypów/monotypów albo elektronicznie;

♦    pismo elektroniczne, tzn. wytwarzane za pomocą klawiatury urządzeń elektronicznych, a wyświetlane na ekranie komputera, telewizora, telefonu komórkowego lub utrwalone na taśmie magnetycznej, płycie kompaktowej łub innym nośniku pamięci z możliwością wyświetlenia na ekranie komputera lub telewizora.

■    Obraz statyczny w komunikacji występuje jako: