Obraz0008 2

16

wykonywaniu danej operacji lub zabiegu. Naddatki operacyjne określa się a) dla powierzchni zewnętrznych (niesymetrycznych)- rys. 1.3as

^Z1 ^{= a}1 ^{— a}2* ^z2 ~ ^a2 “ ^a3* ^z3 ^{= a}3 “ ^a4»

b) dla powierzchni wewnętrznych (symetrycznych) - rys. 1.3b:

z^ -    ^— a^, ^z2 ^{= a}3 ^a2 * ^z3 ^{a a}4 “ ^a3»

gdzie: z₁, z₂, z^ - naddatki operacyjne,

a_1f a₂» a^,    - wymiary operacyjne.

a)

b)

Rys. 1.3. Naddatki na obróbkę powierzchni; a) niesymetryczne, zewnętrzne, b) symetryczne, wewnętrzne

Naddatkiem całkowitym na obróbkę nazywa się warstwę materiału usuwaną w trakcie wszystkich operacji procesu technologicznego obróbki mechanicznej w celu otrzymania żądanej dokładności i jakości powierzchni, wymaganej warunkami technicznymi przedstawionymi na rysunku konstrukcyjnym. Naddatek całkowity ma postać:

n

1

gdzie: z. - naddatki operacyjne.

wielkość naddatku, usuwanego w pierwszych operacjach obróbki zgrubnej, wchodzi również warstwa uszkodzona, której wielkość zależy od materiału i wymiarów surówki, sposobu jej otrzymania i innych czynników technologicznych. W warstwie tej znajdują się wypukłości, wgniecenia, warstwa odwęglona, jak również błędy wymiarów i kształtu przedmiotu.

Warstwa uszkodzona wynosi; w odkuwkach swobodnych 1,5 - 3,0 -mm, w odkuwkach foremnikowych 0,5 - 1,5 mm, w materiałach walcowanych na gorąco 0,5 - 1,0 mm, w odlewach z żeliwa szarego 1,0 - 2,0 mm, w odlewach gtaliwnyoh 1,0 - 3,0 mm. Najmniejsze naddatki wymagane są przy odlewaniu pod ciśnieniem i metodą wytapianych modeli. Wielkość założonego naddatku całkowitego z₀ zależy w głównej mierze od dokładności wykonywanej części przy określonym procesie technologicznym.

Naddatek na obróbkę mierzy się prostopadle do obrabianej powierzchni i podaje przeważnie w milimetrach na stronę (niesymetryczny) lub na średnicę (symetryczny), przy czym w dokumentacji technologicznej należy wyraźnie zaznaczyć, o jaki naddatek chodzi.

Wymiary operacyjne dowolnej części nie mogą być olirzymane z absolutną dokładnością, dlatego też rzeczywista wielkość naddatku waha się w pewnych granicach. Z tych względów rozróżniamy naddatek nominalny, minimalny i maksymalny. Jeśli dokładność powierzchni jest w klasie ISO od 7 - 8, chropowatość zaś R_& = 0,63 Mm lub mniejsza, to nie można uzyskać tego w jednej operacji,a tym bardziej w jednym zabiegu. W tym przypadku naddatek całkowity na o-bróbkę dzieli się na kilka naddatków operacyjnych.

3.3. Wybór surówki

Wybór surówki dla poszczególnych części dokonywany jest przy konstruowaniu części. Możliwe są przy tym następujące przypadki:

a)    Część obrabiana jest ze wszystkich stron i nie stawia się jej specjalnych wymagań. W tym przypadku konstruktor podaje gatunek materiału, warunki obróbki cieplnej i twardość. Wybór surówki pozostawia się technologom, przy czym surówką może być odkuw-fca kuta swobodnie, odkuwka foremnikowa lub materiał walcowany.

giem.

b)    Jeśli część obrabiana jest prosta i posiada powierzchnie nie obrabiane, to konstruktor na rysunku winien wskazać pochylenie odlewnicze (lub kuźnicze), promienie zaokrągleń i płaszczyzny podziału zależne od sposobu wykonywania surówki. W takim przypadku o wyborze surówki depy4ń??e ^konstruktor wraz z technolo