Obraz0008 2

16

wykonywaniu danej operacji lub zabiegu. Naddatki operacyjne określa się

a)    dla powierzchni zewnętrznych (niesymetrycznych)- rys. 1.3a:

^z2 ^{= a}2 "* ^a3* ^z3 “ ^a3 “ ^a4*

b)    dla powierzchni wewnętrznych (symetrycznych) - rys. 1.3b»

■i “ ^a2 ”    ^{= a}3 “ ^a2* ^z3 “ ^a4 “ ^a3*

gdzie: z.,, z₂, z^ - naddatki operacyjne,

a^, a₂t &31 a^ - wymiary operacyjne.

Hys. 1.3. Naddatki na obróbkę powierzchni; a) niesymetryczne, zewnętrzne , b) symetryczne, wewnętrzne

Naddatkiem całkowitym na obróbkę nazywa się warstwę materiału usuwaną w trakcie wszystkich operacji procesu technologicznego obróbki mechanicznej w celu otrzymania żądanej dokładności i jakości powierzchni, wymaganej warunkami technicznymi przedstawionymi na rysunku konstrukcyjnym. Naddatek całkowity ma postaós n

z_c = 21 ^zi t™”]»

1

gdzie: z. - naddatki operacyjne.

V; wielkość naddatku, usuwanego w pierwszych operacjach obróbki zgrubnej, wchodzi również warstwa uszkodzona, której wielkość zależy od materiału i wymiarów surówki, sposobu jej otrzymania i

Wymiary operacyjne dowolnej części nie mogą być otrzymane z absolutną dokładnością, dlatego też rzeczywista wielkość naddatku waha się w pewnych granicach. Z tych względów rozróżniamy naddatek nominalny, minimalny i maksymalny. Jeśli dokładność powierzchni jest w klasie ISO od 7 - 8, chropowatość zaś = 0,63 Mm lub mniejsza, to nie można uzyskać tego w jednej operacji,a tym bardziej w jednym zabiegu. W tym przypadku naddatek całkowity na o-bróbkę dzieli się na kilka naddatków operacyjnych.

innych czynników technologicznych. W warstwie tej znajdują się wypukłości, wgniecenia, warstwa odwęglona, jak również błędy wymiarów i kształtu przedmiotu.

Warstwa uszkodzona wynosi: w odkuwkaeh swobodnych 1,5 - 3,0-mm, w odkuwkaeh foremnikowych 0,5 - 1,5 mm, w materiałach walcowanych na gorąco 0,5 - 1,0 mm, w odlewach z żeliwa szarego 1,0 -2,0 mm, w odlewach staliwnych 1,0 - 3,0 mm. najmniejsze naddatki wymagane są przy odlewaniu pod ciśnieniem i metodą wytapianych modeli. Wielkość założonego naddatku całkowitego z₀ zależy w głównej mierze od dokładności wykonywanej części przy określonym procesie technologicznym.

Naddatek na obróbkę mierzy się prostopadle do obrabianej powierzchni i podaje przeważnie w milimetrach na stronę (niesymetryczny) lub na średnicę (symetryczny), przy czym w dokumentacji technologicznej należy wyraźnie zaznaczyć, o jaki naddatek chodzi.

3.3. Wybór surówki

Wybór surówki dla poszczególnych części dokonywany jest przy konstruowaniu części. Możliwe są przy tym następujące przypadki:

a)    Część obrabiana jest ze wszystkich stron i nie stawia się jej specjalnych wymagań. W tym przypadku konstruktor podaje gatunek materiału, warunki obróbki cieplnej i twardość. Wybór surówki pozostawia się technologom, przy czym surówką może być odkuw-fca kuta swobodnie, odkuwka foremnikowa lub materiał walcowany.

giem.

b)    Jeśli część obrabiana jest prosta i posiada powierzchnie nie obrabiane, to konstruktor na rysunku winien wskazać pochylenie odlewnicze (lub kuźnicze), promienie zaokrągleń i płaszczyzny podziału zależne od sposobu wykonywania surówki. W takim przypadku o wyborze surówki decyduje fyfl)nstruktor wraz z technolo