choroszy5

35

miarów i twardości zależy bowiem w znacznej mierze liczba operacji lub zabiegów. Dlatego przy projektowaniu procesów technologicznych w produkcji wielkoseryjnej i masowej oprócz rysunku wykonawczego przedmiotu niezbędny jest rysunek wykonawczy półfabrykatu. Na rysunku tym należy wykreślić zarys gotowej części oraz podać wartości naddatków na obróbkę.

Rysunek półfabrykatu często umożliwia również ustalenie najdogodniejszego sposobu zamocowania obrabianego przedmiotu, jest pomocny w konstrukcji przyrządów obróbkowych, a także ułatwia wybór operacji wyjściowej, od której najdogodniej rozpocząć obróbkę. Podczas projektowania procesów technologicznych w produkcji jednostkowej i seryjnej rysunków półfabrykatów w ogóle się nie wykonuje, a dane dotyczące materiału wejściowego ogranicza się do podania na rysunku wykonawczym przedmiotu wartości naddatku na obróbkę.

O rodzaju materiału wejściowego, jego kształcie, wymiarach i sposobie wytwarzania powinien decydować technolog, natomiast gatunek materiału wejściowego, jego skład chemiczny, właściwości mechaniczne, struktura, układ włókien itp. powinny być ustalone przez konstruktora. Ze względu jednak na wpływ wymienionych cech na koszt obróbki przedmiotu rady technologa co do gatunku materiału wejściowego mogą być bardzo pożyteczne. Z tego właśnie powodu technolog powinien umiejętnie dokonać wyboru materiału wejściowego oraz znać możliwości oddziałów przygotowawczych swojego zakładu i przypuszczalnej kooperacji.

2.3.1. RODZAJE MATERIAŁÓW WEJŚCIOWYCH

W budowie maszyn stosuje się następujące rodzaje półfabrykatów i materiałów: odlewy, odkuwki, półfabrykaty spawane j zgrzewane, półfabrykaty otrzymywane przez spiekanie proszków metali lub niemetali, półfabrykaty wycinane płomieniem palnika acetylenowego z blachy stalowej, półfabrykaty wykrawane i wytłaczane z blachy, wy-praski z mas plastycznych oraz materiały hutnicze.

1.    Odlewy stosuje się do wytwarzania ćżęscfo bardziej złożonych kształtach, trudnych do otrzymania innymi sposobami. W zależności od sposobu wykonania różnią się one ceną, dokładnością wymiarów, jakością powierzchni i wielkością naddatków. Największe naddatki na obróbkę i najmniejszą dokładność kształtów i wymiarów mają odlewy z form piaskowych wykonanych ręcznie. Najdokładniejsze natomiast są odlewy kokilowc wykonane pod ciśnieniem i precyzyjne.

2.    Odkuwki stosuje się powszechnie w budowie maszyn jako półfabrykaty wałów, tłoków, korbowodów, kół zębatych, dźwigni itp. Stosuje się je chętnie zwłaszcza na przedmioty o dużych wymaganiach wytrzymałościowych i złożonym kształcie. Odróżnić można kilka technik wytwarzania odkuwek. Odkuwki kute swobodnie ze względu na ich małą dokładność stosuje się w produkcji jednostkowej, a odkuwki matrycowane -w produkcji seryjnej i masowej. W celu otrzymania odkuwek o najwyższej dokładności poddaje się jc kalibrowaniu. Polega ono na nadaniu pewnym powierzchniom specjalnie dokładnego położenia przez zgniatanie na zimno. Wymiary takich odkuwek mogą być zachowane w granicach od 0,1 do 0,2 mm.