P1000671

XUi •CZERWONY BUKIET*

W pierwszej komedii Rittnera pt. Czerwony bo-kiet występuje też rzeczywiście nie jeden juz, ale wiele zawodów, które powoduje działalność Dudusia Wierzby-Golewskiego, maniaka pragnącego uszczęśliwiać swoje otoczenie. Duża liczba charakterystyk znacznie większa niż W małym domku, przejawia w tej komedii te same systematyczne studia charakterologiczne, o których była mowa w rozdziałach poprzednich. Nagromadzenie bardzo obfitego materiału przy braku wyraźniej skonkretyzowanej problematyki ideowej nie dało jednak specjalnie ciekawych wyników. Utwór był nieudany, a jego lwowska premiera z 14 listopada 1905 roku skończyła się niepowodzeniem. Czerwony bukiet pozostał też jedynym większym dramatem Rittnera_; którego autor nie próbował wystawiać i publikować poza granicami kraju.

Wiemy już jednak, że pisarz potrafił wysnuwać cenne wnioski także ze swoich niepowodzeń. Druga jego komedia, Głupi Jakub, przejawia nierównie więcej konkretyzacji w warstwie ideowej i nierównie ciekawsze opracowanie artystyczne. W Głupim Jakubie Rittner przenosi ostatecznie uwagę ze środowiska mieszczańskiego (które obserwowaliśmy już czytając W małym domku), na ziemiańskie. Charakterystyka jego wypadła również bardzo surowo. Autor ukazał nam św^riat rządzony przez pieniądz. Stary Szambelan wierzy, że ma prawo pomiatać swym rządcą Jakubem dlatego, że zapłacił za jego wykształcenie — najbliższą swą rodziną

/ ^/r >^{ą utrz}ymuje. Wychowana „

XUli

, _ZIU1j₀mych córkę stangreta Hanio , I’

rv- Szambelana funkcję lektoria ^pełn’^ na

"■'’«^,łu9 ^w'^asnych słów „_kupić.    »-

" ^{,amtej komedii}' leganie okrutnej'* przynosi nikomu szczęścia. Szambelan JZ ,_Mnsta zdecydowanie, przynajmniej intelektu!?

otoczenie utracjuszy. potrafił obronić majątek iowv od zagłady. Spoglądając jednak u schyłku w ci a na dokonane dzieło stwierdza z goryczą, że ■■i przyniosło mu ono zadowolenia.

\lo i młodzi przeżywają w tym utworze bolesne wody. -Jakub dowiedziawszy się, że Szambelan iir jest jego ojcem, ujawnia tę prawdę bez wahania,

■ racąc w ten sposób kochankę, Hanię, która chce

*

wv jśf tylko za pana. W momencie kiedy w zakoń-, /t mi i n utworu Jakub porzuci swego dotychczaso-(.go chlebodawcę, na scenie panuje atmosfera Klęski. Starzec wie już, że nie ma syna i że Hania — c hociaż jest jego narzeczoną — kochała właściwie :vlko Jakuba. Szlachetny Jakub wyzwolił się z tego ' ikłamanego otoczenia, nie mamy jednak gwarancji, wyruszając w świat jest dostatecznie uzbrojony do dalszej walki - w utworze był zupełnie osamot-

Juz z tego — niepełnego -- przeglądu

widać, ze materiał w Głupim ^Jf‘    domku-

hirdziej różnorodny niz w utwórz    _taj_tie gdv

iczba charakterystyk, bardzo cie Y ^ utwór hodzi o postaci drugoplanowa, **»