7648595232

PIERWSZA KONSTYTUCYA AUSTRYACKA. 339

mentowi, gdyż ten możnaby nazwać ..organem J a nie władzą. Spotykamy się tu tylko ze znaną już przysięgą cesarza, dalej z przysięgą urzędników, armii i gwardyi narodowej na konstytucyę. Utworzenie tej gwardyi ujęte jest także w akt k o n s ty tu e yj ny : wi d a ć, iż u w a ż an o ją za nabytek wolności ob y-watelskiej ; prawnikowi jednak trudno ją uważać za gwarancyę konstytucyk Istniała ona jak wiemy, od 14 marca, a według statutu jej z 10 kwietnia, zadaniem jej było: ,,chronić monarchę i ust a-wy, u t rz y m y w a ć sp o k ój i porządek, sta ć n a s tr a ży niezawisłości i całości państwa, i odpierać nieprzyjacielskie zaczepki^u.

Tak wyglądało dzieło Piłlersdorffa; poznawszy je, możemy łatwo ocenić jego cli ar akt er polityczny. Przedewszystkiem było ono nowym krokiem na drodze wytworzenia z kraj ów austryaekicli jednolitego scentralizowanego państwa. Gdy dotąd ustawodawstwo było absolutne, mogły poszczególne kraje oddawać się nadziei, że po zaprowadzeniu konstytueyi staną się one głównym czynnikiem ustawodawstwa. Tymczasem metyl ko kraje nie stały się głównym, ale żadnym nie zostały czynnikiem, bo stworzono tylko państwowe ciało ustawodawczo-reprezentacyjne. Nie da się zaprzeczyć, że ta nowo stworzona spójnia byłaby musiała wytworzyć istotnie większa, łączność

± *r    v    U    %/    «/    ć    w    v

pomiędzy krajami, przez postawienie ich reprezentacyi w Sejmie państwowym we wzajemnej od siebie zawisłości: skoro bowiem nie było ciał ustawodawczych krajotyych, i wszelkie potrzeby poszczególnych krajów mogły być tylko zaspakajane zapomoeą wspólnego parlamentu. to reprezentanci pewnego kraju, chcąc dlań cośkolwiek od większości uzyskać, musieli ze swej strony przyzwalać na to, czego drudzy dla innego kraju się domagali. Ale taka łączność, polegająca jedynie na świadczeniu sobie wzajemnych usług we własnym interesie, nie jest siłą, która państwa tworzy i podnosi: do tego trzeba czegoś więcej : trzeba żeby łączność była dobrowolną i szczera^, żeby zwracała wzrok i wytężała siły ku potrzebom ogólnym, a nie potrzebowała na polu swej wspólnej działalności targować się tylko o własne domowe sprawy, które każdy powinien