7648595081

riERWSZA KONSTYTUCYA AUSTRYACKA. 195

z Cze cli dało się skłonić do specyalnej akcyi konstytucyjnej w kwesty i politycznego stanowiska Czech w obrębie monarchii, w kierunku, który, jak to zaraz zobaczymy, nie licował bynajmniej z ogólnemi dążeniami gabinetu, i ze sposobem, w jaki on zamierzał przeprowadzić ukonstytuowanie ojczyzny. Wydańem zostało cesarskie pismo gabinetowe z 8 kwietnia, w którem przyrzeczono przekształcenie Sejmu czeskiego w reprezentację ludową, opartą na jak najszerszeni zakreślonem czynnem i biernem prawie wyboru i posiadającą nader rozległą kompeteneyę ustawodawczą ¹ — uczyniono nadzieję połączenia Czech, Morawy i Szląska w trój jedyne królestwo i zezwolono na ustanowienie w Pradze centralnych odpowiedzialnych władz dla królestwa czeskiego ². Me przyszło jednak ani do ustanowienia wówczas tych władz, ani do zebrania się Sejmu, jakkolwiek już po części przeprowadzono do niego

wybory.

(Dok. nast.)

Dr. St. Starzyński.

t

1

   Sejm czeski miał być reprezentacyą ludu, obejmującą wszystkie interesa, opartą, co do wyborów w miastach, na powszeclmem prawie głosowania (po wsiach wymagano cenzusu podatkowego), a posiadającą prawo uchwalania we wszystkich sprawach krajowych (mit dem (Reckie, id) er allc La ndemngelegerdi eiten zu berathen und z u beschliessen). Specyalnie zaś przekazano nowemu Sejmowi: zniesienie sądów uprzywilejowanych i patrymonialnycli, wprowadzenie sądów powiatowych, jawnego i ustnego postępowania, zniesienie stosunków poddańczycli, określenie społecznego stanowiska żydów, szczegółowe ustawodawstwo w sprawach gminnych. Zarazem (punkt 1) j wszystkie publiczne urzędy i sądy mają być odtąd obsadzane tylko przez osobistości władające oboma językami krajowymi. Patrz w GesetzeschroniJc (,Zeitsdirift etc. Tomasclika j. w^T.) nr. 86.

2

   „Mit ausgedehnierem Wirkungśkreise (punkt 3)“. Jednakowoż, gdy przez hr. E. Tliuna, ówczesnego gubernatora Czech, ustanowioną została dO maja taka rada rządowa., ministerstwo uznało ją, w obec konstytucjo, za nielegalnie istniejącą, a cesarz naj w. post. z 11 czerwca utrzymał to orzeczenie ministervalne w mocy. Ta rada uznana była w chwili jei za-

ij    i/    t    o o

łożenia za niezależną od rady ministrów, za „prowizoryczny rządh albowiem kontakt z ministerstwem był wtedy, po barykadach wiedeńskich, utrudniony, a Tliun odmawiał rządowi swobody działania.