86437

ZASADY KONSTYTUCYINE

6 ZASAD ODNOSZĄCYCH SIĘ JEDNOLICIE DO WSZYSTKICH SYTUACJI STANU

nadzwyczajnego:

I.    zasada wyjątkowości (subsydiarności) -* stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko w sytuacji szczególnego zagrożenia (ogólnych charakter, ale doprecyzowany w p.m. - zagrożenia życia narodu) i tylko jeżeli zwykle środki są niewystarczające (art. 228 ust. 1);

II.    zasada legalności oznacza, że:

-    wprowadzenie tylko na podstawie ustawy i w drodze rozporządzenia (art. 228 ust. 2);

-    treść stanu nadzwyczajnego (zakres dopuszczalnych ograniczeń praw i wolności oraz zasady działania organów władzy publicznej) musi określać ustawa (art. 228 ust. 3):

-    straty majątkowe spowodowane stanem nadzwyczajnym powinny (choć nie muszą) być wyrównane przez państwo (zasady określone w ustawie) - dot. to strat poniesionych zgodnie z prawem, a nie niezgodnych, które na podstawie art. 77 ust. 1 (nie został wyłączony) muszą być wyrównane:

III.    zasada proporcjonalności -» podjęte działania muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia (art. 228 ust. 5) - zasada ta ma bogate orzecznictwo oraz należy też pamiętać o ograniczeniach z art. 31 ust. 3:

IV.    zasada celowości -* podjęte działania powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa (art. 228 ust. 5);

V.    zasada ochrony podstaw systemu prawnego -* to zakaz uchwalania ustaw regulujących pewne materie (Konstytucja, ordynacje wyborcze, ustawy o stanach nadzwyczajnych - art. 228 ust. 6) oraz zachowanie monopolu ustawodawczego Sejmu, z wyjątkiem stanu wojennego;

VI.    ZASADA OCHRONY ORGANÓW PRZEDSTAWICIELSKICH -» W CZasie Stanu

nadzwyczajnego oraz w czasie 90 dni po nim (art. 228 ust. 7) nie można:

-    skrócić kadencji Sejmu,

-    przeprowadzić referendum ogólnokrajowego,

-    przeprowadzić wyborów (do samorządu można tylko tam, gdzie nie było stanu);

- odpowiednio ulega przedłużeniu kadencja tych organów;

- dopiero w 2002 r. uchwalono ustawy o stanach nadzwyczajnych:

*    ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (ukż);

*    ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (uswy);

*    ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom RP (uswo);

*    ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela;

*    nowelizacja ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP (uPO);