7648595066

PIERWSZA KONSTYTUCYA AUSTRYACKA. 181

związek składa się, z wyjątkiem wolny cli miast, z samych udzielnych władców, przeto ze względu na pojęcie udzielności, cała pełnia władzy państwowej pozostać ma niepodzielnie skupiona w osobie naczelnika państwa, i tenże może być przez

.In

ustrój stanowy tylko ograniczonym w wykonywaniu pewnych praw, w ten sposób, iż do ich wykonywania potrzebuje koniecznie współdziałania stanów (art. 57), Było to wyrażnem, jakkolwiek pod względem jurydycznym nie całkiem poprawnem, zastrzeżeniem się przeciwko bardzo rozpowszechnionej podówczas teoryi podziału władz, stworzonej, jak wiadomo, przez Montesquie^?go ¹, która zawładnęła była podówczas nietylko umysłami ogółu, ale nadała kierunek myśli pisarzom prawnopolitycznym i filozofom-myślicielom, a która nie tylko, ma się rozumieć, znalazła namacalny wyraz w republikańskich kon-stytucyach francuskich z 1798, i 1795, i konsularnej konstytu-cyi Napoleona r. 1799, ale mieści się i w monarchicznej kon-stytucyi francuskiej z 1791, a umiała się dostać później i do monarchicznej konstytucyi królestwa Portugalii z r. 1826, gdzie czytamy (art. 10), że konstytucya ta uznaje cztery władze polityczne (poorolrs poliUąuesji i że tylko jedna z nich władza wyrównująca czy miarkująca, (le poiwoir moderateur), wprowadzona za wzorem B. Constanka (Esąmsse de Gomtitution; Prin-cipes de Politiąue), spoczywa w całej pełni w rękach króla (art. 74), a która co do pojmowania państwa stoi całkowicie na gruncie kontraktu społecznego Boussearfa² Było to zarazem zastrzeżeniem się przeciw objawiającym się, a w^T literaturze głównie przez Bottecka ³ reprezentowanym żądaniom, aby suma władzy państwowej spoczywała, według nadać się mających konstytucyj, w rękach stanów, a naczelnicy państw byli tylko stanowymi pełnomocnikami i wykonawcami⁴.

De Ve$pńt des lois, 1 wydanie 1748; do półtora roku 22 wydań: w Anstryi poprzednio zakazane. Yide: Bluntscłdi. Geschichte des allejem. Staatsrechtes w. der PoUtiJc_} str. 262.

Du Contrat soeial, 1762.

Idem Uber die Landstande, 1819. — Lehrbuch des Yernunftsrecktes n.)ul der St-aatswissenschaften, 1 i 2 tom wydane 1829 r.

Otto Mej er. Einleitung in dcis deutsche Staatsrecht, str. 217. Znako-