7648595234

PIERWSZA KONSTYTECYA AUŚTRYACKA. 341

o i e h r o w n o up r a w ni e n iu _? a p o -;e. nienaruszalność sama stanowo tylko zaporę przeciw

me uczyniła konstytucja zadość uprawnionym interesom narodowości owym. Wprawdzie, jak wiemy, gwarantuje ona wszy-s t kim 1 u d o m n i e n ar u s z a 1 n o ś ć j ę z yk a i p r a w n ar o d o w y cli, a 1 e ta gwarancya nie jest dostateczną, bo najpierw, niema w niej nawet teoretycznej for

prześladowaniu za używanie pewmego języka i przyznawanie się do pewniej narodowości, ale nic więcej; jest to postanowienie czysto negatywne. Chcąc uczynić zadość potrzebom narodowymi, trzeba otworzyć im drogi do instytucyj publiczny c h s ani orz ą d ny cli, w które się p r z el ej e życie n aro d owe; trzeba przypuścić wszystkie języki do szkoły, sądu i urzędu, czyli zupełnie je równouprawmić: trzeba wreszcie przyznać historyczno-politycznym indywidualnościom, jakimi są u nas pewnie kraje, wpływ na tok spraw publicznych od dołu do góry. Słusznie pisał prof. Tarnowski w r. 1807, gdy właśnie staliśmy w przededniu dzisiejszego ukształtowania państwa, że „autorom konstytucji nie chodziło wcale o wolność narodową różnych szczepów monarchii, że tej potrzeby nie rozumieli, tak daleko ich w^zrok nie sięgał^u ; powiedziećby raczej można, że nie chcieli rozumieć ani tej potrzeby, ani 'wypływających z niej konsekwencyj. Jak dalece to jest prawdą, uzna każdy, kto sobie przypomni, że podczas obrad nad dzisiejszą konsty

tucja. urn dni a

— która nie tylko zachowmła istniejące już wówczas ustawodawcze sejmy krajowe, ale jeszcze rozszerzyła

%} ^ O O u

ustawodawczą ich kompetencję, i która zawiera znany art.

powiedział w^r izbie

XIX o równouprawnieniu narodowości

poslÓAy ś. p. Zvblikiewicz. „że te zasadnicze ustawy, liberalne sa

A X L / , iJ i *

tylko pod względem obywatelskim i politycznym, ale nie pod narodowym” f Kostytuoya ta była tylko jednostronnie libe-

\J I.' L' t/ t \J

ta In a . i dlatego nie mieli słuszności autorowi e ces. manifestu z 3 czerwca 1848, którzy ja nazywają „dziełem libe-ralnem

ąj t.f V ii

w najobszernięjszein słowa znaczeniu . i zastosowaniem do po-

^L Patrz debatę nad ustawą o powszechnych prawach obywateli państwa w Die neut (hm'ize*yebung OtmUrreiiius. Wien IsGS. t, II. str. 320