P1000681

CO MNIE OBCHODZĄ WASZE SPRAWY"

LX11

(fikcyjnego oczywiście), który nie może ukończyć swej tragedii nie tylko dlatego, że stosunki domowy mu na to nie pozwalają, ale także i dlatego, te uwikłał się w spisek polityczny. Wykonanie za* machu na tyrana okazało się pomni jego siły. mnie obchodzą wasze sprawy?’ — pyta z irytacją spiskowców.

DIOKRATES: Jesteś Grekiem.

EUMENES: Przed chwilą byłem tak szczęśliwy przy tym stole — byłem w innym świecie. Co mnie

obchodzi namiestnik? — Przed chwilą byłem tysiąc razy więcej Giekiem niż wy wszyscy*

O tym, że tematyka utworu — po raz pierwszy u Rittnera historyczna — stała się tylko pretekstem, pouczył nas sam autor. W Uwagach wstępnych poprzedzających tekst komedii, czytamy więc:

Rzecz dzieje się w trochę fantastycznej — może nie* prawdopodobnej — Grecji starożytnej, a raczej w Syra-kuzach (Sycylii) zamieszkałych przez Greków, ale rządzonych przez Rzymian, rządzonych surowo, autokratycznie, brutalnie. Tyran, o którym mowa, nigdy nie istniał. Wymyśloną, czysto fikcyjną postacią jest także poeta Eumenes, tragikomiczny bohater tej komedii, w której me ma w ogóle żadnej autentycznej postaci hiStOi ycznej. Ale tu nie chodzi o historię, jak się domyśli czyteimk lub widz w teatrze. Komedia moja nie ma też “^{dnej len}dencji; nie jest ani za demokracją, ani za żadnym innym ideałem politycznym. Więc o cóż chodzi?

a - zwykle w sztuce — - o dusze ludzkie, o muzyką życia.

i

Akt I, Scena 4.

Uli!

W tym wypadku specjalnie: o mu*_yk(, _pogod

•/uwierającą tylko to min.mum konieczne łez be/T

i t'Cjo śmiech nie byłby tematem arty_stycznym

Zdajemy sobie dobrze sprawę _po przeczytaniu

,ł«-g« cytatu, ze od powstania Głupiego Jakuba nas odległość bardzo wielka.

&n. OSTATNIE UTWORY

Zestawienie Sąsiadki z Dziećmi ziemi, dokonane w poprzednim rozdziale, nie oznacza bynajmniej bliższego pokrewieństwa tych utworów, mimo a -polnych niektórych motywów.

Od draraaciku o konających z głodu studentach wiodła droga do oskarżenia maszyny biurokratycznej. Stąd zaś był już jeden tylko krok do dcmaska-nskiego dramatu o małych ludziach.

Utwory czwartego okresu były tylko literackimi igraszkami. Pytanie Eumenesa ,,Co mnie obchodzą A-asze sprawy" — mogło stać się mottem dla wszystkich tych dramatów.

Jeśli jednak sytuacja życiowa pisarza układała dę do końca wojny światowej w sposób popychamy go raczej do wyboru takiej postawy, to wy padki od roku 1918 zmusiły go do jej zrewidowania.

¹ ragedia Eumenesa powstała wprawdzie po tej lacie, była jednak już na tle ostatnich lat życia kittnera utworem odosobnionym. Załamanie się •‘marchii, rewolucje społeczne — także i w aiu — znalazły echo w pracowni autora W m