P1050737

tyczne lub inne. zasady zachowania energii mechanicznej nie można stosować. W układach, w których uwzględnia się inne rodzaje energii, np. energię wewnętrzną i ciepło w procesach termodynamicznych, obowiązuje zasada zachowania energii ogólniejsza niż zasada zachowania energii mechanicznej.

Om

^,scii£[

^Uc^| ^ara^ ygodo*. ^,n»e *y,

^!,cg*oia

Bard™ często jednym z ciał rozwnMncgu układu jcsl Ziemia. Na skutek V duto; masy możną wówczas z bardzo dobrym przybliżeniem przyjąć, le pozostaje ona nieruchoma: jej energia kinetyczna nie zmienia sig. Energia takiego układ., równa jest wtedy (z dokiadnoSci, do stałej addylywnej) energii ciała poruszającego się w polu ziemskim i jest stała, jeieli na układ me działają siły larcia łub mne siły niezachowawcze. Na przykład energia mechaniczna ciała o masie m poruszającego się swobodnie w ziemskim polu grawitacyjnym (wysokoSć h « g_t, _R? _ _promicń ziemi) wynosi

mc

const.

mgh-t

Jeżeli w polu grawitacyjnym ziemskim poruszają się dwa ciała, to całkowita energia mechaniczna każdego /. nich jest wielkością stałą tak długo, dopóki możemy zaniedbać oddziaływanie między nimi. Jeśli na przykład dała zderzają się. to takie oddziaływanie w ogólnym przypadku zmienia energię każdego z tych ciał. Gdy jednak zderzenie jest doskonałe sprężyste, wówczas siły oddziaływania są zachowawcze i suma energii mechanicznych tych ciał pozostaje wielkością stałą. W zderzeniach doskonale sprężystych działają tylko siły zachowawcze i energia ciał przed zderzeniem jest równa energii tych ciał po zderzeniu. W zderzeniu niesprężystym część energii mechanicznej zamienia się na ciepło lub na pracę trwałego odkształcenia ciał zderzających się.

Rozwiązywanie dużej części zadań tego paragrafu wymaga zastosowania nic tylko zasady zachowania energii, ale jednocześnie zasady zachowania pędu lub momentu pędu.

Praca sił tarcia. Obecność siły tarcia w przypadku występowania poślizgu zawsze zmniejsza energię mechaniczną układu o wartość pracy tej -siły larcia. W związku z tym różnica całkowitej energii mechanicznej E‘^l> układu w chwili r, i E^il) w chwili i₂ jest równa pracy L, sił tarcia wykonanej w czasie od do t₂\

£<*)-£<*>•« L,    (11.8)

^w przypadku ciała toczącego się bez. poślizgu będziemy przyjmować, ż-c siły tarcia nic wykonują pracy. W przypadku ruchu pojazdu z napędem

99