P1080882 (2)

Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem

Mikołaj Sęp Szarzyński

5

10

Pokój - szczęśliwość, ale bojowanie Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Hetman i świata łakome marności O nasze pilno czynią zepsowanie.

Nie dosyć na tym, o nasz możny Panie,

Ten nasz dom i ciało, dla zbiegłych lubości Ł Niebacznie zajźrząc duchowi zwierzchności,

Upaść na wieki żądać nie przestanie. — ^ Q/OCrS(j

Cóż będę czynił w tak straszliwym boju,

Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?

Królu powszechny, prawdziwy Pokoju,

Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie.

Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie Będę wojował i wygram statecznie.

tK

Bemankifr

sani

1.    Tytuł sonetu, mówiąc o wojnie z szatanem, światem i ciałem, jednoznacznie określa relacje między człowiekiem a tym wszystkim, co oddala goodlłogarTgrf zażarty bój, toczony na śmierć i życie,jest-zdaniem poety - udziałem każdego wierzącego człowieka (na co zwraca uwagę użyty w tytule epitet „nasza").\Wojna z szatanęm. poJ^samLświata [ żądzami ciała była w tym czasie popularnym terna^ tern literackim, mającym oddać wewnętrzne doświadczenie chrześcijanina, a także określić pewien wzór postępowania. Zgodnie z tym wzorem każdy wierzący poyyinien-byćiolojereemJlhtystusa^Przypominało o tym nie tyiko średniowieczne i renesansowe piśmiennictwo, ale również dzieła plastyczne tamtego czasu.

Sęp osnuł więc utwór wokół gotowej formuły literatury religijnej. Podobnie było w wypadku innych sonetów i pieśni tego autora, często powtarzającego cudze myśli i słowa, obiegowe sformułowania, popularne cytaty. Według Sępa bowiem poezja nie miała olśniewać czytelnika nowością stwierdzeń, ale - mocą środków lirycznych - skupiać jego uwagę na wypowiadanych prawdach.

2.    Przeczytaj pierwsze zdanie utworu. Pokój, utożsamiany ze szczęściem, zostaje tu przeciwstawiony konieczności walki. Zastanów się, jaką funkcję pełni odwołanie do autorytetu Biblii - słowa „bojowanie / Byt nasz podniebny" to parafraza wersetu z Księgi Hioba (7,1): „Bojowanie jest żywot człowieczy na ziemi". Zwróć uwagę, że w przytoczonym na stronie 149 fragmencie kazania Jakuba Wujka, nawiązującym do tego samego cytatu, również pojawia się wyliczenie trzech przeciwników chrześcijanina. Sęp, podgbnie jak Wujek, przypomina, że aby wygrać tę nierówną walkę, trzeba zaufać miłosierdziu Boga i jego opiece.

3.0 czym - twoim zdaniem - może świadczyć kolejność, w jakiej zostali przywołani w sonecie przeciwnicy człowieka? Dlaczego charakterystyce dwóch pierwszych poświęcono niewiele więcej niż pół strofy, a trzeciemu - całą zwrotkę? Zauważ, i& świat i szatan stanowią zagrożenie zewnętrzne, ciało zaś jest wrogiem wewnętrz-