polski ubior0

rodności form. Najwcześniejsze przykłady polskich ubiorów kobiecych z XVI w., jaldc przekazały miniatury Kodeksu Baltazara Behema, są utrzymane jeszcze w stylu późnego średniowiecza. Są to suknie (rys. 87) typowe dla środowiska mieszczańskiego, przeznaczone do noszenia w domu i pod okryciem wierzchnim. Wszystkie one mają charakterystyczne dla ostatnich lat XV w. wyższe zaznaczenie stanu, podkreślone często zszyciem odrębnie skrojonego stanika sukni ze spódnicą, na której przodzic zgrupowywano kilka fałd.Jedną z najwytworniejszych, wyciętych sukien jest szata majstrowej szewcowej (tabl. II), wąska w ramionach, z obcisłym stanikiem i rękawami, które dla ozdoby, a także swobody ruchów mają owalne otwory z brązową lamówką na ramionach i na łokciach, przez które wysuwa się płótno białej koszuli. Przy nadmiernej obcisłości ubioru była to jedyna możliwość jego rozluźnienia.

Pierwsze nowości renesansowej włoskiej mody w jej najpiękniejszej formie przekazała Polkom królowa Bona wraz ze swym dworem niewieścim. Bogata wyprawa królowej zawierała oprócz 21 sukien jedwabnych, brokatowych, haftowanych i naszywanych złotymi blaszkami, tworzącymi ornamenty na tle atłasowej tkaniny, również ogromną liczbę (przeszło sto) koszul dziennych z cienkiego płótna, haftowanych jedwabiem i nitką złotą. Jak widać na drzeworytowym portrecie królowej Bony, włoska jej suknia z wzorzystego brokatu miała efektownie, pionowo rozcinane rękawy przywiązywane na ramionach do stanika — spod których wysuwały się szerokie rękawy cienkiej, jasnej, płóciennej koszuli (rys. 88). Moda z końca wieku XV wprowadziła też zwyczaj noszenia przy domowych sukniach kobiecych rękawów wąskich, ozdobnie sznurowanych na rękawach koszuli. Wśród kobiet polskich upodobanie do ozdobnej, cienkiej bielizny było tak duże, że Włosi dokładnie znający wszelkie odcienie mody renesansowej uznali widoczne spod sukni białe rękawy koszuli,

//7. Mieszczańskie suknie kobiece: a-z długimi rękawami t jasnym obszyciem wycięcia i rękawów; b - be- rękawów, wycięta na pi zadzie; e - zielono z brązowymi obszyciami stanika t rękawów;

czepiec biały ze złotymi ozdobami

70