3) Zdolności samo sterowania lub samokierowania - w kierunku pełnej, dojrzałej osobowości. Zdolność do samowychowania. Jest to aktywność własna podmiotu.
Prawidłowy kontakt między Wychowawcą a Wychowankiem - nazywamy relacją wspomagającą (rozwój). Zaburzony kontakt między Wychowawcą a Wychowankiem -nazywamy relacją manipulacyjna.
Pojecie: WYCHOWAWCA - MANIPULATOR.
Wychowawca staje się manipulatorem, gdy sam przestaje się rozwijać. Będąc manipulatorem “produkuje” nowych manipulatorów.
Zasadnicze cechy relacji manipulatorskich:
1) Cecha zafałszowania - w postrzeganiu, komunikowaniu się.
2) Nie ma miejsca na relacje głęboką, dojrzałą i personalną o prawdziwie szczerych rysach.
3) Stosuje się wielorakie techniki manipulacyjne, które zmierzają do panowania nad innymi, brak jest tu szacunku dla innych osób.
1) DYKTATOR - wyolbrzymia swoją siłę, rozkazuje, cytuje autorytety, kontroluje swoje ofiary (najczęściej swojego podległego). Wzorami jego są:
- matka kontrolująca
- ojciec dominujący
- szef wykorzystujący pozycją “małego dziecka”.
Technika manipulacyjna - iest SIŁA, stosuje socjotechnikę.
2) CHERLAK - jest on zwykle ofiarą dyktatora. Umie sobie dobrze radzić z dyktatorem. Wyolbrzymia swoją wrażliwość: nie widzi, nie słyszy, jest pasywny i cichy. Człowiek wiecznie zatroskany, wycofujący się ale robi to, aby coś uzyskać.
Technika manipulacyjna - jest ULEGŁOŚĆ.
3) KALKULATOR - stale chce przechytrzyć i kontrolować innych, oszukuje, kłamie. Zalicza się do tego typu: sprytnego sprzedawcę, gracz w pokera, szantażysta, intelektualny cwaniak. Technika manipulacyjna: rozbudowana technika KONTROLI.
4) BLUSZCZ (PRZYSSAWKA)- jest to osoba, o którą trzeba się troszczyć, wyolbrzymia swą zależność, pozwala by inni wykonywali za nią pracę. Przedstawicielami są tu: pasożyt, krzykacz, wieczne dziecko. Technika manipulacyjna: przez ZALEŻNOŚĆ.
5) TYRAN (DESPOTA) - wyolbrzymia agresję, nieuprzejmość, jest upokarzający, kontroluje przez stosowanie groźby. Twardy, zagrażający. Żeńską odmianą despoty jest ladacznica.
Tyran manipuluje przez różne formy agresji.
6) MIŁY CWANIAK - wyolbrzymia swoją miłość, uczucie, zabija swoją uprzejmością w każdym konflikcie. Z despotą miły cwaniak zawsze wygrywa. Odmiany miłego cwaniaka:
17