sca kek3

J 72 J

łCu rozwadze

I

cznie, mimo innego ich znaczenia), sylabizowanie wyrazów długich lub niezna nych, wolne tempo czytania.

Czytanie ze zrozumieniem to pojmowanie odkodowanego znaku graficznego, to innymi słowy pojmowanie symbolu. Umowny znale staje się reprezentantem treści a więc obrazu rzeczywistości. Dlatego czynności intelektualne takie jak; spostrzeganie i porównywanie, zapamiętywanie i wyobrażanie oraz symbolizacja odgrywają

rolę.

W procesie czytania cichego i głośnego występują różnice pod -względem czynności sensorycznych i intelektualnych. W głośnym czytaniu gałka oczna wykonuje więcej fiksacji, co zawęża pole widzenia, częściej cofa się do nie zapamiętanych uprzednio znaków, gdyż sarna czynność udźwiękowienia utrudnia częstokroć wiązanie ich w całość. Czytanie ciche przebiega szybciej, czynności sensoryczne są ograniczone dążeniem do uchwycenia sensu, ale brak kontroli słuchowo-ruchowej może powodować niedokładne odkodowanie znaków, a w związku z tym błędne domyślanie się treści.

Aby czynność czytania przebiegała efektywnie, trzeba umieć zapamiętać poprzednio rozpoznany zespół liter, ich układ, przerwy między nimi, aby związać je w semantyczne jednostki — wyrazy. Rozpoznane wyrazy wiąże ich odbiorca w większe fragmenty, a następnie szuka między nimi logicznych związków, by utworzyć z nich sensowną całość. Wtedy staje się ona nową informacją, co czytający wiąże świadomie lub nieświadomie z wcześniejszymi informacjami. 'Wzbogaca to jego wiedzę obrazową i pojęciową o rzeczywistości. Zauważyć należy, że struktura czynności czytania zmienia się w miarę przekształcania w umiejętność, co ma charakter proce-sualny. Stopniowo następuje redukcja czynności analityczno—syntetycznych. Wprawny czytelnik obejmuje wzrokiem większe całości, identyfikuje je na podstawie nielicznych punktów orientacyjnych i przyporządkowuje im znaczenie, nie tyle na drodze analizy i syntezy odczytywanych słów, ile raczej domyślania się ich sensu. Podstawą biegłego czytania jest więc przyjmowanie globalnych obrazów wzrokowych. Czynności słuchowo-artykulacyjne są angażowane tylko wtórnie, w przypadku napotkanych trudności w rozumieniu tekstu. Konieczny zatem jest na poziomie zdolności podstawowych sprawnie działający aparat percepcyjny: wzrokowy, słuchowy (w tym świadomości fonologicznej) i kinestyczno-ruchowy.

Dla osób ze słabą techniką czytania wskazane byłyby ćwiczenia podnoszące ją na wyższy poziom. Można zaproponować wykonanie ich w domu jako krótki np. lO-minutowy trening, w następujący sposób:

1 - Czytanie głośne tekstu z jednoczesnym słuchaniem go z taśmy magnetofonowej .

2. Czytanie głośne z drugą osobą. Osoba biegle czytająca nadaje odpowiedni rytm czytania, nie pozwala na pauzy, nie pozwala również na powrót do przeczytanego wcześniej wyrazu. "Ważne jest. aby osoba ucząca się równocześnie patrzyła na fragment tekstu, wypowiadała go i słyszała z boku (równoczesność bodźców). Tekst należy przeczytać parę razy z osobą wspomagającą, a na koniec samodzielnie. Teksty powinny być krótkie, ze wzrastającym stopniem trudności.