transportu i schronisko młodzieżowe jako miejsce noclegu, a w przypadku ekskluzywnego urlopu na Wyspach Kanaryjskich - odpowiednio samolot i hotel czterogwiazdkowy).
Charakter imprezy determinuje wkład pracy niezbędny do ułożenia dobrego harmonogramu. Najmniej zaangażowania wymaga przygotowanie programu imprezy wypoczynkowej pobytowej z własnym dojazdem uczestników - powinien on zawierać jedynie informacje o proponowanych imprezach fakultatywnych, z których uczestnik może skorzystać za dodatkową opłatą. W przypadku imprez specjalistycznych typu tramping, trekking, spływ kajakowy i innych układanie programu wymaga wiedzy i doświadczenia - musi uwzględniać wpływ warunków atmosferycznych i innych nieprzewidzianych sytuacji (np. awaria sprzętu, niedyspozycja uczestnika) na możliwość realizacji założonego planu. Powinien zawierać wiele dodatkowych informacji, od których może zależeć nie tylko powodzenie wyprawy, ale także bezpieczeństwo uczestników. W literaturze dotyczącej obsługi ruchu turystycznego najczęściej podawane są zasady opracowywania programu jednego z bardziej popularnych produktów biura podróży, jakim jest impreza objazdowa (Pużański, 1987; Kruczek i in., 2000; Dołowy i Lewandowska, 2006). Dotyczą one:
1. Zwiedzania atrakcji:
■ zaplanowany dzień wycieczki nie powinien przekraczać 10 godzin;
■ nie należy na jeden dzień planować zbyt wielu atrakcji;
■ tempo zwiedzania należy dostosować do uczestników;
■ na zwiedzanie należy planować maksymalnie 5-6 godzin dziennie (latem mniej);
■ zwiedzanie miasta z przewodnikiem powinno trwać 3—4 godziny (dłużej dla dorosłych, krócej dla dzieci);
■ należy uwzględnić możliwość zrobienia zdjęć, zakupu pamiątek;
■ należy sprawdzić i uwzględnić w harmonogramie godziny otwarcia zwiedzanych obiektów.
2. Posiłków i odpoczynku:
■ na każdy posiłek należy przeznaczyć od 1 (śniadanie) do 1,5 godziny (obiad, kolacja);
■ przerwy w czasie jazdy autokarem nie mogą być krótsze niż 20-30 minut;
■ po kilku dniach zwiedzania należy zaplanować przynajmniej pół dnia odpoczynku.
108