Kolejnym odczynnikiem reagującym z wybranymi jonami 3 grupy, jest nadtlenek wodoru H202. Stosujemy go najczęściej w postaci 3% roztworu wodnego.
Przypomnijmy sobie główne etapy redukcji tlenu cząsteczkowego 02 w roztworach wodnych. W sumarycznym czteroelektronowym procesie możemy wyróżnić co najmniej dwa etapy dwuelektronowe:
śród. kwaśne śród. zasadowe
śród. kwaśne śród. zasadowe
1) 02 +2 H4 + 2 e £ H202
02 + 2 H20 + 2 e £ H202 + 2 HO"
2) H202 + 2 H' + 2 e £ 2 H20
H202 + 2 e 2 HO"
„Centralne” położenie H202 sugeruje nam dwoistość jego zachowań w reakcjach redoks:
wobec reduktorów może być utleniaczem (H202 + 2 e => 2 HO' lub 2 H20), a wobec utleniaczy (oczywiście silniejszych ) - reduktorem (H202 => 02 + 2 e).
H202 w stosunku do jonów : Fe1', Co1', Ni2+, Mn1'i Cr34 (lub osadów ich wodorotlenków) wykazuje w środowisku zasadowym działanie utleniające:
W analogicznych reakcjach:
2 CofOHY, + HiOo |
— 2 CotOHJi | ||
różowy |
brunatny | ||
2 NiłOIIb + H->0, |
— 2 Ni(OH), I |
Widoczne czernienie osadu | |
jasno-zielony |
czarny i |
r |
następuje w bardziej stężonych roztworach H202 (pll>!4). |
Zgodnie z wcześniejszymi uwagami, Mn£OH)2 utleniany jest łatwo do uwodnionego MnO?:
Mn(OH), + H202 -> MnO, + 2 H,0 biały ciemno-brunatny
Po lekkim zalkalizowaniu roztworu, jony Crs+ wytrącają się w postaci szarozielonego CrfOH);. Jeżeli pH roztworu jeszcze bardziej podniesiemy, ale bez ogrzewania, wówczas powstają rozpuszczalne chromiany(III) zwane też chrominami [Cr(OH)4]“ (czyli CrOj + 2 H20). Po dodaniu H202 do CrfOHb (lub zielonego roztworu [Cr(OH)4]"), probówkę ogrzewamy. Pojawia się żółte zabarwienie jonów chromianowych(VI) Cr042 :
T
2Cr(OH,h + 3B>Cb + 4HO~ — 2 CrO„2'+ 8 H20
szarozielony żóhy
CrłOHb + 5 HO' 2 Cr042 + 4 H20 + 3 e 2 H202 + 2 e 2 HO 3
Dla porównania, reakcja połówkowa utleniania uwodnionego anionu [Cr(OH)4]~ ma postać:
[Cr(OH)4]~ + 4 HO' 2 Cr042" + 4 H20 + 3 e
zielony żółty
63
Fe(OH)2 + H202 — 2 FefOHh
zielonawy rdzawy
Fe(OH)? + HO" <2 Fe(OHh + e 2 H202 + 2 e ^ 2HCT 1