skanuj0215

442 Paul Gillaerts

comme une poeto-theologie: „Geloof je met je hart? (ik geloof) _m de taal” (Crois-tu avec ton coeur? (Je crois) avec la langue), dit-il d_an son recueil des poesies le plus connu, Vogels en vissen (Des oiseay et des poissons). La poesie, c’est, selon cet auteur, „parler avec autorite parler tt 1’image de Dieu qui parle et cela y est” (116)”. Le poete est toujours verbi divini minister, un ministre du culte, du saint Evangile La tache et le signe d’une poesie chretienne c’est d’exorciser la religi_0n les mythes (aussi ceux de notre temps: l’argent, le pouvoir, la technolo gie, la sexualite...) par des notions messianiques du patois de Chanaan (de tale Kanaans), utilisant le langage figurć de la Bibie.

Parce que la signification du patois de Chanaan risque de disparaitre et avec elle en meme temps le contexte de la Creation, la mission prophe tique de la poesie comme langage mythologique (pas mythiquc) consiste a exorciser cette menace de 1’etre meme. II s’agit essentiellement d’une procreation, d’une gćneration des mots dans la tradition, il s’agit d’al-liances de mots qui representent la foi dans rincarnation du Verbe. Le mot, le vers qui veut etre un signe de rincarnation, est inevitablement corporel, materiel, concret, image et geste. Grace a et par la langage nous vivons par la maniere de dire, la reconciliation et I’Achevcment dans le temps. Le mot et Feucharistie, la poćsie et la liturgie se reunis-sent dans les poemes de cet auteur. Pour vous donner un exemple, je vous cite le poeme qui s’intitule Genćse 2 (Genesis 2)¹²:

Genesis 2

De handen van haar mond heeft zij gevouwen, de lippen van haar armen in vertrouwen opengedaan en 't hart van haar gezicht heeft zij herkennend op mijn hart gericht.

Haar ogen die mij openlijk genegen zijn, zeggen wat haar lichaam nog verzweeg en haar stem die mij bij mijn geboorte noemt heeft mij voortaan tot horigheid gedoemd.

Zij zegt mijn naam en ik herhaal de hare, wij zullen elkaar voor elkaar bewaren,

¹¹    W. Barnard. Huis, tuin en keuken. U. M. Holland Haarlem, U. M-mos, Antwerpcn 1966.

¹²    G. van der Graft. Mythologisch. U. M. Holland Amsterdam 1950,40-

maar zij vooral houdt mij voor mij gereed omdat zij mijn geheim van buiten weet.

Elle a plie les mains de sa bouche,

ouvert confidentieilement les levres de ses bras

et elle a trouvć la coeur de son visage

vers mon coeur, d’une maniero reconnaissante.

Ses yeux qui m’aiment ouvertement, disent ce que son corps cache; sa voix qui m’apelle a ma naissance m’a condamne desormais a la servitude.

Elle dit mon nom et je repeto le sień, nous nous conserverons l’un pour 1’autre, mais elle surtout me tient pręt pour moi parce gu’elle sait mon secret par coeur

La diction experimentale avec son aspect corporel et 1’inspiration bibli-que ont etć integre ici.

BIBLIA W POWOJENNEJ POEZJI NIDERLANDZKIEJ

KILKA UWAG

Streszczenie

Czy Biblia ma jeszcze istotne znaczenie w dzisiejszej poezji niderlandzkiej, czy Jest jeszcze natchnieniem dla dzisiejszych poetów? Szukanie odpowiedzi na te Pytania wymaga nie tylko wprowadzenia w aktualną sytuację literacką, ale implikuje, jeśli wprost nie wymaga, przyjęcie takich założeń teoretycznych, które obiekt literacki sytuują w systemie relacji kulturowych. Istotnie, poezję powołaną można właściwie usytuować w ewolucyjnym łańcuchu poezji współczesnej (°d ok. 1880 r.) tylko wtedy, gdy oprzemy się na teorii procesu historycznoliterackiego. Proponujemy tu jako ramy odniesienia naukową tradycję struktura-Kzmu literackiego (Tynianow, Mukarovsky, Vodićka, Lotman). Związek między ^■blią a poezją wydaje się wówczas zależeć nie tylko od zmieniających się poetyk, które dominują kolejno w poszczególnych okresach, ale przede wszystkim od ^Uian socjokulturowych, tj. od zmian w relacjach między różnymi systemami kulturowymi.

Po usytuowaniu i scharakteryzowaniu sztuki poetyckiej poetów „eksperymentujących”, dokonanym na podstawie ich manifestów i utworów „programowych”,