SNV36628

„nic tylko się na to zgodził, ale na piśmie dał na siebie cyrograf, że się wyrzeka wszelkiej wiary [...]. Naznaczono tedy dzień Inicjacji: pokój na ten cel osłoniono czarnym suknem, ozdobiono godłami masońskimi, i wprowadzono młodzieńca. Kazano mu naprzód odczytać samemu wyrzeczenie się, zobowiązano przysięgą do największej tajemnicy i przystąpiono do próby.

Drzwi się znienacka otwarły, weszli sześciu silnych chłopów, a dwóch z nahajami exekutorów, rozciągnięto jegomości na całunie i wyliczono mu sto basów za wyrzeczenie się Boga i wiary. Na tym skończyła się ceremonia inicjacji, po której wybiegł kawaler z łaźni jak oparzony. Tajemnica tej przygody utrzymać się nie mogła, puszczono w obieg awanturę i nim wyszła doba, wszyscy znajomi z kolei winszowali mu inicjacji [...].”

W nowszej literaturze bez trudu można odnaleźć jeszcze jeden wizerunek wolnomularza. To Ma-son-semita, niebezpieczny członek międzynarodowej organizacji knującej spisek przeciw państwu i kościołowi. Ukształtowany w Europie Zachodniej w drugiej połowie XIX wieku, stereotyp ten znalazł dla siebie bardzo podamy grunt w Polsce międzywojennej. Zwykle wykorzystywany w kampaniach antymasońskich, swoją oprawę literacką otrzymał m.in. w Dziedzictwie, powieści Romana Dmowskiego, lidera przedwojennej endecji.

Białe i czarne legendy zrodzone wokół masonerii już od dawna próbują rozbijać historycy i kulturoznawcy.

W Anglii, Niemczech, czy we Francji powstało i powstaje