spaw

19B .Ink można zapobiec utUnlenhi I nnnzutownnlil się m.Łilu?

Jedynym sposobem zabezpieczenia przed utlenieniem i , lazotowanicnl spoiny jest wyeliminowanie tlenu i azotu z procesu spawani \ Można tego dokonać przez zabezpieczenie przestrzeni luku przed dopływem tlenu i azotu z otaczającej atmosfery. W procesie spawania ręcznego osiąga się to przez spawanie elektrodami otulonymi. Otulina elektrody spełnia bardzo istotną rolę w metalurgicznym procesie spawania.

r

199 Jakie składniki wchodzą w skład otuliny?    *•'*

Otulina pokrywa równomiernie drut elektrody na cal'."- powierzchni. W jej skład wchodzi kilka, a czasem nawet kilkanaście różnych składników,

. które według pochodzenia i w pewnym stopniu podobieństwa można uszeregować w następujące grupy:    ,    --i

a) minerały i skały — kamień wapienny, dolomit, krzemionka (piasek), kaolin, muskowit, ruda żelaza, .uda manganu, ruda tytanu.itp.,

h) żelazostopy - żelazomangan, żelazochrom, żelazokrzem, żelazowolfram, żelazowanad itp.,

•    .    ^ł« t    .?*’*'•

c)    sproszkowane metale — żelazo, aluminium,

d)    związki palne — mączka celulozowa, węgiel drzewny, grafit itp., e.) lepiszcze — szkło wodne, dekstryna, bentonit itp.

Składniki te, rozdrobnione na drobny proszek i zmieszane ze. sobą w odpowiednich zestawach i proporcjach stanowią masę suchą, która zalana odpowiednim lepiszczem - najczęściej szkłem wodnym — jest nanoszona w stanic plastycznym na drut elektrodowy.    \\

•    o

• 200 Jakie zadania spełnia otulina?

Otulina stapia się równocześnie z drutem elektrodowym i tworzy na końcu elektrody tzw. krater (rys. 82). Stanowi on pewnego, rodzaju

Kys. BZ. Końcówka stapiającej się clcktcody

lina w procesie spawania, są wielorakie. W pierwszej kolejności otulina musi wydzielać Stosunkowo dużą ilość gazu, który tworzy pierścień wokół luku elektrycznego i zabezpiecza przestrzeń luku przed dostępem powietrza z otaczającej atmosfery (rys. 83). Gazem tym jest dwutlenek węgla

Żużel skrzepły

R>s. 83. 1'ioccs spawaniu elektrod:) utuloną

Por nyfhi tlony ? otul i nu PJytw jeziorko kąpieli metalowej Żużel płynny

OM elektrodom] Otulina Kropię m/hdo Gai wydzielony z otuliny

CO,, który powstaje z rozpadu głównie węglanów, np. węglanu wapnia CaCOj i węglanu magnezu MgCO*. Może też powstać przez spalenie składników palnych, jak np. mączki celulozowej, węgla drzewnego lub graniu, tlenem znwnrlym w składnikach otuliny oraz tlenem z otaczającej atmosfery.

W gazie ochronnym oprócz dwutlenku węgla CO, mogą występować pewne ilości wodoru, pochodzące np. z mączki celulozowej oraz z wilgoci zawartej w otulinie. Wodór .jest jednak niepożądany i w pewnych przypadkach jego ilość musi być ograniczona do minimum.

Drugim zadaniem otuliny jest wytworzenie określonej ilości żużla

0    wymaganym składzie chemicznym oraz własnościach fizycznych. Zawarte w otulinie takie pierwiastki, jak węgiel, mangan, krzem, chrom i inne mogą przechodzić do metalu, przy czym w procesie tym istotną rolę odgrywa żużel. Dobrany odpowiednio skład chemiczny otuliny — a pośrednio żużla - może spowodować wzbogacenie spoiny w pierwiastki stopowe nadając jej żądane własności mechaniczne. Ponadto żużel pokrywając spoinę obniża szybkość jej stygnięcia i ułatwia wypłynięcie z krzepnącego metalu wl \ niemetalicznych i gazów. Uzyskuje się przez to spoinę c/.ystą

1    wolną od poró\v gazowych.

20J Jakie rodzaje otulin stosuje się w procesach spawalniczych?

W procesach spawalniczych stosuje się różne rodzaje otulin, z których jedną grupę stanowią otuliny o charakterze kwaśnym, a drugą otuliny

101