Tradycja biblijna w polskim �redniowieczu i jej przejawy w pi�miennictwie epoki 1

l CLb?

ZESTAW 5 Pytanie a

TRADYCJA BIBLIJNA W P0L5KIM ŚREDNIOWIECZU I JEJ PRZEJAWY W PIŚMIENNICTWIE EPOKI W

Biblia (Pismo święte Starego i Nowego Testamentu) spisana w oryginale w językach;'

* hebrajskim, o arameiskim. a greckim,

funkcjonowała w średniowieczu przede wszystkim w wersji łacińskiej, później także w przekładach na języki narodowe. W Polsce (1455 - data ukończenia t. 1) dokonano tłumaczenia Biblii posługując się wzorem staroczeskim, nazwanego ^Biblią królowej Zofii”.) Tłumaczem spośród kilku innych, nie znanych z nazwiska, był ks. Andrzej z Jaszowic. jednym z pisarzy Pjflfr z.Kadosz^Ł-^,

„W średniowiecznej polsce, j^Xvieku pozostającej w orbicie oddziaływania tradycji chrześcijańskiej, Biblia stała" się jednym z podstawowych źródeł autorytetów i wzorców w procesie dojrzewania rodzimej kultury intelektualnej, duchowej i artystycznej. Przede "wszystkim /W łacińskiej wersji Wulgaty,/którą posługiwał się Kościół i wykształcone elity świeckie (laici litterati); od wieku XIII również w przekładach rodzimych (dość nieufnie traktowanych przez Kościół, dla którego ''wyrażanie boskich prawd w(prymitvwnym^=-w porównaniu z łaciną-{języku ludu?’ - niosło poważne ryzyko ich zniekształcenia).

Szerszy krąg wiernych obcował z Pismem Świętym nie w bezpośredniej lekturze (kosztowne rękopiśmienne kodeksy nie mogły przecież trafić „pod strzechy”), ale poprzez liturgiczne czytania, modlitwy, katechezy, kazania, pieśni religijne, dramaty' liturgiczne czy malowidła zdobiące parafialna-światyme.

Średniowiecze - również polskie - zdecydowanie preferowało Nowy Testament, jako podstawowe źródło wiary chrześcijańskiej, Stary Testament traktując na zasadzie— „pomocniczości”" poszukując w nim przede wszystkim jprefiguracji /postaci i wydarzeń nowotestamentowych.

Obecność tradycji biblijnej w kulturze pierwszych pięciu stuleci epoki przejawiała się różnorako:

V    w korzystaniu z tekstów biblijnych w liturgii, katechezie, kaznodziejstwie,

■S w prywatnej lekturze i pobożnoicL.

■/ w pndejmowanimpracpfzekładowyclrn    -- A,-a    k.

■/ w funkcj ono wańiu Treści biblijnych w sztukach'plastycznych i w łiferatufże(

Szczególnie podatną na treści biblijne'- domeną twórczości byłą właśni^y literatura.^ Oddziaływanie' Biblii na piśmiennictwo staropolskie śledzić .można na kilku plaszczylMbn. Biblia służyła więc jako źródło:

■/ myśli moralno-filozoficzno-religijnej, i naukowej.

S wątków/fabulamycńZ

V    wzorów osobowych kształtowanych wedle postaci ST lub NT,    ■    ■

S norm gatunkowych i językowo-stylistycznych.