zdje10

Jeżeli zaś hasto nie ma autora, powołaj się na publikację, w której jest zawarte. numer strony i umieść wskazówkę pod hasłem: lub s.v.: (sub yoce), ponieważ na jednej stronie jest zazwyczaj wiele haseł.

¹    M. Haisig. Paleografia. [w:] Wielka encyklopedia powszechna PWN. t. 8, Warszawa 1966, s. 409.

²    Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 10, Warszawa 1967, s. 61, pod hasłem: „romantyzm ekonomiczny”.

' H. Stadler, Leksykon papieży i soborów. Warszawa 1992, s. 99-102, s.v „Innocenty III”.

Zdarza się niejednokrotnie, że w przypisie należy przywołać informację nie znaną ci z autopsji, a jedynie za pośrednictwem innej publikacji. Zapis wskazywać musi miejsce oryginału i drogę zapożyczenia. Łącznikiem jest formuła cyt. za: (cytuję za).

¹ „Dziennik Łódzki" 1886, nr 148, cyt. za: H. Duninówna, Gawędy o dawnej Łodzi, Łódź 1958, s. 159.

' M. Szwarcberg, O zanikaniu niektórych rzemiosł wśród Żydów, „Trybuna Tygodnik Radomski" 1936, nr 4, s. 5, cyt. za: R.

Renz. Wizerunek drobnego przedsiębiorcy gospodarczego w miasteczkach w woj. kieleckim w II Rzeczypospolitej, [w:] Image przedsiębiorcy gospodarczego w Polsce w XIX i XX wieku, pod red. R. Kołodziejczyka, Warszawa 1993, s. 170.

Rzadko, ale zdarza się przywoływanie w przypisach recenzji, szczególnie, gdy wnoszą nowe spostrzeżenia czy uzupełnienia do wiedzy o interesującym nas problemie. Zapis należy sporządzić następująco:

¹ S. Gierszewski (rec.): A. Klonder, Browarnictwo w Prusach Królewskich (II połowa XVI - XVII w.), Wrocław 1983. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, t. 46, 1985, s. 217.

Niektóre recenzje przybierają postać artykułów recenzyjnych, opatrzonych tytułami. Odsyłasz do nich w taki oto sposób:

¹ M. Piechota, W kręgu twórców kultury literackiej dawnego Śląska (rec.): J. Malicki, Laury, togi, pastorały. Szkice o kulturze

literackiej dawnego Śląska, Katowice 1983. „Przegląd Humanistyczny”, R. 30, 1986, nr 5/6, s. 174.

W przypisach złożonych częste zastosowanie znajdują dwa jeszcze skróty: zob.: i por.:. Pierwszy poprzedza zwykle wskazówki bibliograficzne, odsyłające do publikacji poszerzających wiedzę o kwestii, do której odnosi się przypis. Drugi odsyła do publikacji, w których wnioski odbiegają od prezentowanych w pracy lub są zbieżne, lecz ustalone innym sposobem. W praktyce to rozróżnienie między znaczeniem obu skrótów przestrzegane jest rzadko. Stosując dowolny z nich, możesz także odesłać do innego miejsca w swojej pracy, by uniknąć powtórzenia niektórych wątków.

Por.: W. Caban, Rola „nowego ziemiaństwa” w szerzeniu postępu agrotechnicznego w Królestwie Polskim w dobie przedu-właszczeniowej, [w:] Aktywność gospodarcza ziemiaństwa w Polsce w XVIII-XX wieku, pod red. W. Cabana i M. B. Markowskiego, Kielce 1993, s. 53-58; tenże, Społeczeństwo Kielecczyzny 1832-1864, Kielce 1993, s. 59-128; | Piwek, Efektywność gospodarowania wielkiej własności ziemskiej na obszarze między Pilicą a Wisłą w latach 1815-1864, [w:] Aktywność gospodarcza..., s. 72-73.

² Zob.: rozdział IV.

Przypisami złożonymi są wszystkie przypisy dopowiadające, których znaczenie poznasz w rozdziale Jak ułożyć, czyli konstrukcja pracy. Tylko w celu uwypuklenia różnic można podzielić je na kilka rodzajów:

1)    dopowiadające własnymi określeniami autora danej pracy;

2)    dopowiadające cytatem źródłowym;

3)    dopowiadające kombinowane - słowami autora (tzn. twoimi) i cytatem źródłowym;

4)    dopowiadające, grupujące opinie lub wnioski kilku badaczy. Rozróżnienie to jest czysto teoretyczne, więc nie obciążaj nim swojej

pamięci. Natomiast regułą jest, aby w przypisach dopowiadających, dane bibliograficzne o pozycjach, z których czerpiesz dopowiedzenia, zapisywać w nawiasach okrągłych.

¹ Przykładem może być stwierdzenie W. Kuli:    nie było w

tym rejonie niemieckiej kolonizacji rolniczej [...]" (Problemy i metody historii gospodarczej, Warszawa 1983, s. 485).